تاویلات بدیع سهروردی از آیه نور

سهروردی را باید حلقه واسط فلاسفه مشایى و اشراقى و عرفا دانست. وی عرفان را عمیقاً با فلسفه درآمیخت به گونه ای که فلسفه از خشکى محض خویش به درآمد و عرفان پایه های استوار استدلالى یافت. به عبارت دیگر، علت ظهور افرادی مثل ابن عربى، عزیزالدین نسفى و حتى صدرای شیرازی را باید در تاثیر سهروردی بر فلسفه و عرفان جس توجو کرد. یکى از مهم ترین وجوه اشتراک فلسفه مشاء،فلسفه اشراق و عرفان اسلامى، بحث وجود است که اشراقیان و عرفا از آن به نورتعبیر مى کنند. مهم ترین جلوه نور در قرآن آیه 35 سوره نور است که فلاسفه وعرفا تاویلات و تفسیرهای متفاوتى از آن کرده اند. سهروردی در تاویلاتش، هم از لا شرقیة و لا » فلاسفه مشاء تاثیر پذیرفته و هم از عرفا. مثلاً در تفسیرشجره » مانند ابن سینا آن را چیزی مى داند که نه عقل باشد نه هیولا؛ و « غربیه را بازگشت هر چیزی « نور على نور » ؛ را مثل غزالى قوه فکر دانسته است « زیتونه به جنس خودش دانسته، در حالى که غزالى و عین القضات از آن به روح نبوی تاویل کرده اند. در این مقاله، تاویل ها و تفسیرهای سهروردی از نور (عموماً ) و آیه نور (خصوص ا) به بحث گذاشته شده، میزان تاثیرپذیری وی از متقدمان فلاسفه و عرفا و جنب ههای ابتکاری تاویلات او بررسى میشود.

Sohrevardi's Innovative Esoteric Exegeses for the Verse of light

 Mohammad Reza Yusefi[1] Elaheh Heidari Jonaghani[2] Sohrevardi should be regarded as the mediator of illuminationist and peripatetic philosophers and mystics. He deeply mixed mysticism and philosophy, such that philosophy lost its pure strictness and mysticism gained strong argumentative foundations. In other words, such individuals as Ibn Arabi, 'Aziz al-din Nasafi, and even Mulla Sadra emerged as the result of Sohrevardi's influence on philosophy and mysticism. One of the most important commonalities between peripatetic philosophy, illuminationist philosophy and Islamic mysticism is the discussion of existence which is interpreted as light by illuminationists and mystics. The most important manifestation of light in the Holy Quran is the verse 35 in the Chapter of light for which philosophers and mystics have provided different commentaries and esoteric interpretations. In his esoteric interpretations, Sohrevardi has been influenced by both peripatetic philosophers and mystics. For exle, like Avicenna, he interprets La Sharqiyyah wa La Gharbiyyah (neither eastern nor western) as something which is neither intellect nor matter like Ghazali, he interprets Shajara al-Zeytoonah (olive tree) as intellectual faculty. However, he interprets noor ala noor (light upon light) as returning of a thing to its genus while Ghazali and 'Ayn al-Qozat interpret it as prophetic spirit. The present paper discusses Sohrevardi's esoteric commentaries and interpretations of light (generally) and the verse of light (particularly) and reviews the amount of previous philosophers and mystics' influence on him as well as innovative aspects of his esoteric commentaries.   [1] . Associate professor of department of Persian language and literature, Qom University [2] . MA student of Persian language and literature