تبیین مفهوم «عرش» و «کرسی» بر مبنای علم بلامعلوم

از جمله مباحثی که در آیات ذکر شده و روایات منظور از آن را «علم الهی» بیان کرده اند، «عرش و کرسی» است. علم الهی نیز بر اساس روایات دیگری «علم بلا معلوم» معرفی شده است؛ علم بلا معلوم، علم ذاتی است که نافی اضافی بودن صفت علم است، نتیجه ی مهمی که در پس آن نهفته شده، عدم تقیید و تحدید علم الهی به معلوم می باشد که کاشفیت اتم این علم را در پی دارد. یکی از مسائل مهم که در پرتو این نظر مورد تبیین قرارمی گیرد، مسئله ی « عرش و کرسی» است. روشن است که کرسى خدا که آسمانها و زمین را در برگرفته است، چیزى نیست که مادی باشد، واضح است که منظور از عرش در آیات شریفه، تخت نیست. بر مبنای روایات، مراد از عرش و کرسى، علم است. و منظور از وسعت و گستردگى آنها هم، احاطه علمى آن دو بر آسمانها و زمین می باشد. وجه اشتراک آنها در این است که، عرش و کرسى هر دو از بزرگترین غیبها یعنى هر دوى آنها علم حقیقى اند و غیب بوسیله آنها معلوم و شناخته مى شود. امّا تفاوت آن دو این است که: کرسى، علم به عالم شهادت است پیش از مرتبه ایجاد آن، امّا عرش، هم علم به عالم شهادت و هم علم به غیر آن است، از امورى که کرسى کاشف و شامل آن نیست.

The Explanation of the Concept of Throne and Empyrean on the Basis of the Knowledge without the Object of Knowledge

One of the issues mentioned in Quranic verses and hadiths regard it as divine knowledge is throne and empyrean. According to other hadiths, divine knowledge is defined as knowledge without the object of knowledge. This knowledge is essential knowledge which negates the correlation of the attribute of knowledge. Its important implied result is that divine knowledge is not limited and bounded to the object of knowledge, which leads to absolute and complete exploratory aspect of this knowledge. In the light of this view, one of the important issues, that is, throne and empyrean can be explained. It is clear the Divine Empyrean which encompasses the Earth and heavens is not material and the Quranic verses do not mean a chair by throne. According to hadiths, throne and empyrean mean knowledge and their expanse and extent mean their domination on the Earth and heavens in terms of knowledge. Their similarity is that both are the greatest invisible, i.e., both of them are real knowledge through which invisible is known and visible. However, their difference is that empyrean is the knowledge of visible world before its creation, but throne is the knowledge of visible world and other things, i.e., things that empyrean does not explore and include them.