بررسی الهیات علمی از دیدگاه ولفهارت پاننبرگ

الهیات علمی یکی از شاخه‌های الهیات مسیحی است که بر خلاف رویکردهای سنتی در الهیات، تنها راه دفاع از الهیات و باورهای الهیاتی را توسل جستن به روش، مبانی و یافته‌های علم می‌داند. پاننبرگ، الهی‌دان آلمانی، یکی از اولین الهی‌دانانی است که طرحی را برای الهیات علمی ارائه داده است. مسئله اصلی نوشتار حاضر این است که الهیات از دیدگاه او چه ویژگی‌هایی دارد و چه نقدهایی بر آن وارد است. به سبب آن که الهی‌دانان مسیحی پیش از مسلمانان با برخی از چالش‌ها مواجهه شده و در صدد رفع آن‌ها برآمده‌اند، استفاده از یافته‌های آن‌ها سودمند خواهد بود. برای پاسخ به مسئله اصلی از روش توصیفی- تحلیلی بهره خواهیم برد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که پاننبرگ چهار شرط را برای علمی شدن الهیات برمی‌شمرد، اما مهم‌ترین شرط آن را اثبات شناختی بودن گزاره‌های الهیاتی می‌داند. از نگاه او، اثبات شناختی بودن آن‌ها در گرو استفاده از روش علمی است. طرح پاننبرگ، با وجود نقاط قوتش، توان پاسخگویی به همه چالش‌های الهیات را ندارد.

wolfhart pannenberg’s scientific theology:a critical study

scientific theology is one of the branches of christian theology which, as opposed to traditional approaches in theology such as theological theology, believes that the only way to defend theology is to resort to the method, foundations, and findings of “science”. german theologian and philosopher, pannenberg, is one of the first theologians who proposed a project for scientific theology. the main problem of the article is what pannenberg’s scientific theology is and how is it evaluated. christian theology faced challenges of modernity before muslims and tried to solve them, so presenting such topics will be beneficial to islamic thought. to answer the main problem of the present article, we will use the descriptive-analytical method and the findings indicate that pannenberg enumerates four conditions for theology to become scientific but the most important condition is to prove that theological propositions are cognitive. from his point of view, to prove their cognitive status, we must use the scientific method. in science, hypotheses are measured on their implications, and the same method should be used to make theology scientific so if theology can interpret our current experiences from the finite reality, it will be scientific. despite its strengths, pannenberg’s project cannot solve theological challenges. one of the most important problems of this plan is that it cannot ultimately prove the cognitiveness of the theological propositions because he is limited to a pragmatic approach and the usefulness of a proposition is not equal to its cognitiveness.