دوگانه‌هایِ ناسازگارِ میل: سَنجشِ «سازگاریِ» «فایده‌گرایی» و «لیبرالیزمِ» جِی. اِس. میل
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
پیک حرفه شیرزاد
|
|
منبع
|
پژوهشهاي فلسفي كلامي - 1397 - دوره : 20 - شماره : 3 - صفحه:120 -156
|
|
چکیده
|
این مقاله «ناسازگاریِ» «فایده‌گراییِ» میل در «فلسفه اخلاق» با «لیبرالیزم» او در «فلسفه سیاست»، تلاش‌های تِن و دئورکین برای «سازگاری» آن‌ها و «تمایز» لئوب و درایور برای حل «ناسازگاری» آن دو را واکاوی می‌کند. این «تمایز»، میانِ «راه‌کار اجرایی» و «ملاک» «ارزیابی»، یا «متافیزیک» و «معرفت‌شناسیِ» عملِ «درست»، است. مقاله، در گامِ پَسین، «ناسازگاریِ» جدیدی را میان «فلسفه اخلاق» و «فلسفه سیاستِ» میل نشان می‌دهد. میل، از آنجا که خود در «فلسفه اخلاق» «پیامدگرا» است، ظاهراً نمی‌تواند تمایز «ناپیامدگرایانۀ» «انجام/اجازه آزار» را بپذیرد. همین عدم‌پذیرش با «اصل آزار» او و تمایز اصلی‌اش در «فلسفه سیاست» «ناسازگار» است: تمایز میان کارهای «مربوط به خود» و «مربوط به دیگران». این نقدها نشان می‌دهند سازگار کردن «فایده‌گرایی» میل با «لیبرالیزم» و «فلسفه اخلاق» او با «فلسفه سیاست»اش، در چارچوب «سه‌گانه کلاسیک» (اخلاق فضیلت‌گرا، وظیفه‌گرا و فایده‌گرا) در «اخلاق هنجاری»، دشوار است. از این رو، من برای حل این مسئله، آن سه‌گانه را با «سه‌گانه مدرن» (اخلاق حداقل‌گرا، اعتدال‌گرا و حداکثرگرا) در «اخلاق هنجاری» ترکیب کردم. بدین‌ترتیب، می‌توان میل را «فایده‌گرایی منسجم» دانست که «آزادی» را «شرط ضروریِ» «شکوفایی فرد» و «بیشینه‌سازی خیر» می‌داند و می‌کوشد، با کاهش «شمول» «فایده‌گرایی»، گونه‌ای «چندلایه» و «اعتدال‌گرایانه» از آن ارائه کند.
|
|
کلیدواژه
|
جِی. اِس. میل، فایده‌گرایی، لیبرالیزم، ناسازگاری، سی، اِل. تِن
|
|
آدرس
|
دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره), گروه فلسفه, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
shirzad.peik@gmail.com
|
|
|
|
|
|
|