روش شناسی موردکاوانه در اخلاق کاربردی

روش‌شناسی در اخلاق کاربردی به معنای روش‌ توجیه و حلِ مسائل اخلاقی است. سه روش عمده در این عرصه به رقابت با یک‌دیگر برخاسته‌اند: روش نخست، قیاس‌گرایی است که بر اهمیت نظریه‌های اخلاقی و به‌کار بستن آن‌ها در توجیه مسائل اخلاقی تاکید دارد و به اصطلاح متضمن نگاه از بالا به پایین است. دوم، استقراء‌گرایی است که رویکردی جزئی‌نگر و ضد‌ نظریه دارد و به‌اصطلاح طرفدار نگاه از پایین به بالا است. سوم، اصل‌گرایی است که با نگاهی اعتدالی به کاربرد نظریه‌های کلان اخلاقی در مقام عمل، سعی‌ می‌کند تا با ضرب دو نگاه از بالا به پایین و از پایین به بالا، به راه‌حلّی منسجم دست یابد. موضوع بحث در این مقاله به روش دوم، یعنی استقراء‌گرایی مربوط می‌شود. این روش در جایی که داوری‌ها را نمی‌توان به‌سادگی تحت هنجارهای کلّی قرار ‌داد، بر تصمیم‌گیری عملی دربارۀ مورد‌های جزئی متمرکز می‌شود. طرفداران این روش شکل‌های گوناگونی از استقراء را به رسمیت شناخته‌اند که ‌‌مهم‌ترین و جامع‌ترین آن‌ها عبارتند از: موردکاوی یا مطالعۀ اوضاع و احوال خاص، اخلاق داستانی و برخی تقریر‌های فضیلت‌گرایی اخلاقی. این مقاله به بحث و بررسی موردکاوی اختصاص یافته و می‌کوشد تا نقاط قوّت و ضعف این رویکرد روشی را نشان دهد.