بررسی و مقایسه اثربخشی سه روش آموزش بهداشت بر ارتقاء میزان آگاهی رابطین بهداشتی نسبت به خودآزمایی پستان

پیش زمینه و هدف: در دهه های اخیر سرطان پستان به علت بروز و شیوع بالا، عمده ترین چالش و مشکل بهداشتی در بین زنان در سراسر دنیاست. با آموزش زنان در مورد رفتارهای غربالگری سرطان سینه به ویژه خود آزمایی سینه می توان بیماری را در مراحل اولیه تشخیص و درمان کرد. هدف مطالعه حاضر بررسی کارآیی و اثر بخشی سه شیوه آموزش بهداشت بر ارتقای آگاهی رابطین بهداشتی در مورد خود آزمایی پستان است. مواد و روش کار: در این مطالعه نیمه تجربی به تعداد 120 نفر از رابطین بهداشتی مرکز بهداشتی و درمانی شهدا شهرستان ارومیه به روش سرشماری وارد مطالعه شدند. ابتدا پرسشنامه دو بخشی پژوهشگر ساخته( مشخصات فردی و سوالات آگاهی) معتبر و پایا توسط رابطین بهداشت تکمیل شد و در مرحله بعد نمونه ها به چهار گروه مساوی تقسیم شدند (یک گروه کنترل و سه گروه آموزشی). برای سه گروه آموزشی، برنامه آموزشی بر اساس سه روش آموزشی متفاوت انجام پذیرفت ولی گروه کنترل در معرض مداخله آموزشی قرار نگرفت. برای مقایسه وضعیت آگاهی و یا میانگین نمره آگاهی قبل و بعد از آموزش در گروه های مورد مطالعه از روش های آمار توصیفی و استنباطی(جداول فراوانی، آزمون های آماری تی زوج و کای اسکوئر) استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که نمونه ها دارای میانگین سنی 7.6 ± 33.01 سال بوده و محدوده سنی 18 تا 53 سال داشتند. نتایج آشکار کرد که آموزش با هر سه روش آموزشی(غیرمستقیم، مستقیم و مستقیم و غیر مستقیم(ترکیبی)) باعث بالا رفتن سطح آگاهی رابطین بهداشتی در مورد خود آزمایی پستان می شود(0.001>p ). همچنین آزمون تی زوج وجود ارتباط معنی دار آماری را در گروه های آموزشی قبل و بعد از آموزش نشان داد(0.001>p ). آزمون کای اسکوئر ارتباط معنی داری بین متغیرهای سن و سطح تحصیلات نمونه ها را با سطح آگاهی آن ها نشان داد(0.05>p ). بحث و نتیجه گیری: با توجه به نتایج مطالعه حاضر در مورد اثر آموزش بر سطح آگاهی رابطین بهداشت در زمینه خود آزمایی پستان، به کارگیری روش های آموزشی غیرمستقیم، مستقیم و به ویژه مستقیم و غیرمستقیم(روش ترکیبی) در مراکز بهداشتی درمانی مفید خواهد بود.

COMPARING THE EFFECT OF THREE HEALTH EDUCATION METHODS ON THE KNOWLEDGE OF HEALTH VOLUNTEERS REGARDING BREAST SELF-EXAMINATION

Received: 13 Jan, 2014 Accepted: 16 Mar, 2014 Abstract Background aims: In recent decades, breast cancer due to its high prevalence rate is the most important health problem among women world widely. By educating women about breast cancer screening behaviors and breast selfexamination (BSE), we can identify and treat cancer in its early stages. This study was done to investigate the effects of various educational methods on women's knowledge about BSE, and to compare these effects. Materials Methods: In this quasiexperimental study, one hundred and twenty health volunteers from Shohada Health Center, Urmia, were recruited. First, a valid and reliable questionnaire was completed by health volunteers, then participants were divided into four groups. One group (30 women) was taken as the control group, and the other three groups as the educational groups. The following educational methods were applied to the three educational groups respectively: A. indirect method (phlet), B. direct method (i.e. lecture, question and response), C. indirect and direct method (such as lecture, question and response, and phlet). The obtained data was analyzed by means of the statistical software of SPSS, using descriptive and inferential statistical tests. Results: The results showed that the age mean of sles was 33/01 plusmn 7/6 and its range changed from 18 to 53 years. This research indicated that education by means of three methods raises the level of knowledge of health volunteers regarding BSE (P<0. 001). Analysis of paired t test showed a significant difference among the educational groups before and after education (P<0. 001). Also chi square test showed a significant difference between age and education level of sles with their knowledge level (P<0. 05). Conclusion: According to the study findings on the effect of instruction on the knowledge of health volunteers regarding BSE, applying educational methods such as indirect education, direct education as well as compound methods would be helpful in health care centers.