ارزیابی شهرستان‌های استان آذربایجان غربی در زمینه بهره‌مندی از شاخص‌های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی

پیش زمینه و هدف: عدالت در توزیع امکانات و خدمات سلامت باهدف ارتقاء دسترسی و بهره مندی از خدمات بهداشت و درمان برای آحاد جامعه، صورت می گیرد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیلی بر بهره مندی از شاخص های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی در شهرستان های استان آذربایجان غربی بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر توصیفی تحلیلی است و شهرستان های استان آذربایجان غربی جامعه آماری پژوهش را شامل می شوند که بر اساس 15 شاخص رتبه بندی شده اند. داده ها به روش کتابخانه ای و از طریق مرکز آمار ایران جمع آوری شده است. شاخص های موردمطالعه با استفاده از مدل آنتروپی شانون وزن دهی شده و سپس با بهره گیری از سه روش امتیاز استانداردشده، تاکسونومی عددی و تاپسیس ( topsis )، به ارزیابی هر یک از شهرستان ها ازنظر میزان برخورداری از امکانات و خدمات پرداخته شد. یافته ها: نتایج حاکی از آن است که شاخص های توسعه خدمات بهداشتی و درمانی در استان آذربایجان غربی به صورت متوازن توزیع نشده و اختلاف فاحشی بین شهرستان ها ازنظر توسعه خدمات سلامت مشاهده گردید. با توجه به نتایج به دست آمده از فن آنتروپی شانون، شاخص نسبت تعداد مراکز بهداشتی درمانی روستایی به ازای هر هزار نفر جمعیت به عنوان مهم ترین و شاخص نسبت تعداد آزمایشگاه به ازای هر هزار نفر جمعیت به عنوان کم اهمیت ترین شاخص معرفی گردید. بر اساس یافته های روش ترکیبی کپ لند نیز شهرستان های ارومیه و پیرانشهر به ترتیب برخوردارترین و محروم ترین شهرستان های استان آذربایجان غربی ازنظر شاخص های موردبررسی تشخیص داده شدند. نتیجه گیری: با توجه به نتایج پژوهش، اختلاف زیادی بین شهرستان های استان آذربایجان غربی ازنظر بهره مندی از امکانات و خدمات سلامت وجود دارد؛ لذا به سیاست گذاران پیشنهاد می شود به منظور توزیع عادلانه امکانات و خدمات سلامت در برنامه ها، توجه ویژه ای در تخصیص منابع به مناطق محروم داشته باشند.

ASSESSMENT OF WEST AZERBAIJAN CITIES IN TERMS OF ACCESSING TO HEALTHCARE DEVELOPMENT INDICES

Assessment of West Azerbaijan Cities in terms of Accessing to Healthcare DEVELOPMENT Indices Mousavi SM [1] * , Anjomshoa M [2] *, Rajabi Vasokolaei Gh [3] , [4] , Ezati Asar M1, Varehzardi R [5] Received: 4 Feb, 2015 Accepted: 20 May, 2015 Abstract: Background Aims: Being fair in distribution of health care services is the main factor in accessing and enjoying the health services. The aim of this study was to examine the regional disparities in health care services in West Azerbaijan province. Materials Methods: This study was a descriptive analytical study which was carried out on different cities of West Azerbaijan province. Study sle included the towns of West Azerbaijan province, ranked based on 15 health indices. The indices were calculated using Shannon entropy. Finally, three methods (Standardized Score, Numerical Taxonomy, TOPSIS technique) were used to rank the cities of the West Azerbaijan in terms of accessing to health indices. Results: The findings showed distinct regional disparities in health care services across West Azerbaijan province. Shannon entropy introduced the number of rural active health center per 1000 people as the most important indicator and the number of laboratory per 1000 people as the less important indicator. According to Copeland method, Urmia and Piranshahr cities were ranked as first and the last in terms of accessing to health care services respectively. Conclusions: There are significant differences of healthcare service access in the cities of the West Azerbaijan province. Therefore, policy makers should consider resource allocation according to the access to health care indices. Keywords: Access, Development Indices, Health care services, West Azerbaijan Address: Health Services Management Research Center, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran Tel: (+98) 3432263781 Email: anjomshoa.m@tak.iums.ac.ir [1] Department of Health Management and Economics, School of Public Health, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. [2] Health Services Management Research Center, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran (Corresponding author) [3] Research Center for Modeling in Health, Institute for Futures Studies in Health, Kerman University of Medical Sciences, Kerman, Iran. [4] Department of Health Care Management, School of Allied Medical Sciences, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. [5] Department of Geology, School of Basic Sciences, Payame Noor University of AbharZanjan, Zanjan, Iran.