مقایسه اثربخشی سه شیوه مداخله کتاب‌درمانی، درمان فعال‌سازی رفتاری و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روان‌شناختی در زنان مبتلا به دیابت نوع دو: یک مطالعه نیمه تجربی

پیش‌زمینه و هدف: عوارض دیابت به‌عنوان یک بیماری مزمن، باعث ایجاد پریشانی روان‌شناختی در مبتلایان می‌شود و افسردگی، اضطراب و استرس که از مولفه‌های این پریشانی هستند بر روند مدیریت بیماری و پیامدهای آن تاثیر می‌گذارند. بر این اساس، هدف این پژوهش مقایسه سه روش مداخله کتاب‌درمانی، درمان فعال‌سازی رفتاری و شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روان‌شناختی در زنان مبتلا به دیابت نوع دو بود.مواد و روش کار: این پژوهش به‌صورت نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری آن زنان مبتلا به دیابت نوع دو‌‌ مراجعه‌کننده به کلینیک سجاد تهران در سه ماه نخست سال 1402 بود که 60 نفر با نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی ساده در چهار گروه جایگذاری شدند. داده‌ها در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون با مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس لویبوند و لویبوند (1995) جمع‌آوری شدند. تحلیل آماری با نرم‌افزار spss نسخه 22 با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری انجام شد.یافته‌ها: نتایج نشان‌دهنده تاثیر معنادار هر سه مداخله بر افسردگی، اضطراب و استرس در سطح 0.05 بود (0.05> p). همچنین، تفاوتی معنادار (0.05> p) بین تاثیر شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی با درمان فعال‌سازی رفتاری و کتاب‌درمانی بر افسردگی، اضطراب و استرس مشاهده شد، اما بین تاثیر درمان فعال‌سازی رفتاری با کتاب‌درمانی تفاوتی معنادار مشاهده نشد (0.05

the comparison of the effectiveness of bibliotherapy, behavioral activation therapy and mindfulness-based cognitive therapy on psychological distress in females with type 2 diabetes: a semi experimental study

background & aims: complications of diabetes, as a chronic disease, can lead to psychological distress in patients. depression, anxiety, and stress, which are elements of this distress, can impact the management of the disease and its consequences. therefore, this study aims to compare the effects of bibliotherapy, behavioral activation therapy, and mindfulness-based cognitive therapy on reducing psychological distress in women with type 2 diabetes.materials & methods: this research employed as a semi-experimental design with a pre-test-post-test approach and included a control group. the study focused on females with type 2 diabetes referred to sajjad clinic in tehran during the first three months of 2023. sixty participants were selected using convenience sampling and then randomly assigned to four groups. the data were collected in two phases: pre-test and post-test. the depression, anxiety, and stress levels were measured using the lovibond and lovibond (1995) scale. statistical analysis was done with spss software version 22.0 using the multivariate covariance analysis method.results: the results indicated that all three interventions had a significant effect on depression, anxiety, and stress (p<0.05). additionally, there was a significant difference between the impact of mindfulness-based cognitive therapy compared to behavioral activation treatment and bibliotherapy on depression, anxiety, and stress (p<0.05). however, there was no significant difference between the effects of behavioral activation treatment and bibliotherapy for depression (p < 0.05).conclusion: it is recommended to introduce mindfulness-based cognitive therapy in medical centers to alleviate psychological distress caused by diabetes complications and medical treatments, owing to its superior efficacy and stability.