پیشگویی ‌کننده‌های قصد تغذیه انحصاری با شیر مادر در زنان باردار ایرانی: کاربردی از تئوری رفتار برنامه‌ریزی ‌شده

پیش‌زمینه و هدف: تغذیه انحصاری با شیر مادر در 6 ماه اول زندگی و تداوم آن به همراه غذاهای کمکی تا دوسالگی، مطمئن‌ترین، ارزان‌ترین و اثربخش‌ترین روش تغذیه کودکان است. علیرغم آثار و پیامدهای مثبت رفتار تغذیه انحصاری با شیر مادر روی سلامت کودک و مادر، بیشتر مادران از آن استقبال نمی‌کنند. تعیین عوامل موثر بر قصد رفتار تغذیه انحصاری با شیر مادر در اتخاذ این رفتار ضروری بوده و در این راستا استفاده از تئوری‌ها و مدل‌های تغییر رفتار کمک‌کننده است. لذا این مطالعه به‌منظور تعیین پیشگوی کننده های قصد رفتار تغذیه انحصاری با شیر مادر بر اساس تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده در زنان باردار شهر ارومیه انجام گرفت.مواد و روش کار: این مطالعه توصیفی‌ از نوع مقطعی-همبستگی بر روی 200 مادر باردار مراجعه‌کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر ارومیه انجام گرفت. نمونه‌ها به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از یک پرسشنامه روا و پایا شامل سوالات دموگرافیک، آگاهی، سازه‌های تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و استنباطی در نرم‌افزار spss نسخه 22 انجام شد.یافته‌ها: مطالعه آشکار کرد که بین قصد تغذیه انحصاری با شیر مادر و آگاهی، نگرش، هنجارهای انتزاعی و کنترل رفتاری درک‌شده همبستگی مثبت و معنادار آماری وجود داشت. تئوری رفتار برنامه‌ریزی‌شده 6/34 درصد از واریانس قصد رفتاری را پیشگویی کرد و هنجارهای انتزاعی (β=0.527, p<0.01) و آگاهی (β=0.136, p<0.05) قوی‌ترین پیشگویی‌کننده‌ها بودند.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه، تاثیر آگاهی و هنجارهای انتزاعی را بر قصد تغذیه انحصاری با شیر مادر زنان باردار شهر ارومیه تائید کرد. لذا به نظر می‌رسد به‌منظور بهبود سلامت زنان، کودکان و ترویج تغذیه انحصاری با شیر مادر می‌توان در برنامه‌های آموزشی نقش این عوامل را مدنظر داشت. 

predictors of exclusive breastfeeding intention in iranian pregnant women: an application of theory of planned behavior

background & aim: exclusive breastfeeding in the first six months of life and its continuation along with complementary foods until two years old is the safest, cheapest, and most effective method of children feeding. despite the positive effects of exclusive breastfeeding on the health of the child and mother, most mothers do not welcome it. determining the factors affecting the intention of exclusive breastfeeding is necessary in adopting this behavior, and in this regard, the use of theories and models of behavior change is helpful. therefore, this study was conducted to determine the predictors of exclusive breastfeeding intention based on the theory of planned behavior (tpb) in pregnant women of urmia city.materials & methods: this descriptive cross-sectional correlational study was conducted on 200 pregnant women referring to urmia health centers, iran. the samples were selected by multi-stage cluster sampling method. a valid and reliable three-part questionnaire including demographic variables, knowledge, and constructs of the theory of planned behavior (tpb) was used to collect the data. data analysis was conducted using descriptive and inferential statistics methods in spss software ver. 22.0.results: the results showed a positive statistical correlation between the intention to exclusively breastfeed and the factors of knowledge, attitude, subjective norms, and perceived behavioral control. the theory of planned behavior (tpb) was able to predict 34.6% of the variation in behavioral intention, with subjective norms (β=0.527, p<0.01) and knowledge (β=0.136, p<0.05) being the most significant predictors.conclusion: the results confirmed the effect of subjective norms and knowledge on the exclusive breastfeeding intention of urmia pregnant women. therefore, these factors can be considered in educational programs to improve the health of women and children and promote exclusive breastfeeding.