طراحی الگوی برنامه‌ریزی عملیاتی برای بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران

پیش‌زمینه و هدف: برنامه‌ریزی عملیاتی فرایندی است که به‌وسیله آن مدیران، فعالیت‌ها را در راستای رسیدن به اهداف تنظیم می‌کنند. یکی از مشکلات و کمبودهای موجود در مدیریت بیمارستان‌های ایران کمبود الگوهای بومی برای برنامه‌ریزی عملیاتی می‌باشد. این پژوهش به‌منظور طراحی الگوی برنامه‌ریزی عملیاتی برای بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران انجام گرفته است.مواد و روش‌ها: در این پژوهش کاربردی که در مراحل مختلف آن از روش‌های مروری، تطبیقی، کمی و کیفی برحسب ضرورت استفاده شده است، الگوهای مختلف برنامه‌ریزی عملیاتی با روش مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی متون جمع‌آوری شدند و پس از تعیین متغیرهای الگوهای برنامه‌ریزی عملیاتی و اعتبارسنجی اولیه، ابعاد الگوی برنامه‌ریزی عملیاتی برای بیمارستان‌های ایران مشخص گردید. داده‌های موردنیاز از طریق پرسشنامه‌ی پژوهشگر ساخته با نظرخواهی از 176 نفر متخصص و صاحب‌نظر جمع‌آوری و با نرم‌افزار spss22 تحلیل شد. سپس با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی الگوی نهایی پژوهش ارائه گردید. برای شناسایی عوامل موثر بر برنامه‌ریزی از روش تحلیل مقادیر ویژه و چرخش به روش واریمکس و نیز محاسبه درصد تجمعی واریانس استفاده شده است. به‌منظور تایید صحت تحلیل عاملی انجام‌شده بر روی داده‌ها و نیز کفایت حجم نمونه از شاخص کیزر مایر ndash; الکین و آزمون کرویت بارتلت و برای اعتبارسنجی و تایید الگوی نهایی از نرم‌افزار amos22 و جهت بررسی مدل به‌دست‌آمده از شاخص‌های برازش مدل استفاده شده است.یافته‌ها: عوامل موثر بر برنامه‌ریزی عملیاتی در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران هشت عامل بودند. اندازه‌گیری درصد تجمعی واریانس مشخص کرد که درمجموع، این هشت عامل استخراج‌شده 68.98 درصد کل مدل را تبیین می‌کنند. عوامل استخراج‌شده با تحلیل عاملی تائیدی و شاخص‌های برازش مورد تایید قرار گرفت. این عوامل به ترتیب میزان تاثیر آن‌ها در مدل عبارت بودند از: هدایت عملیات برنامه‌ریزی و ایجاد هماهنگی (0.916)، مدیریت اهداف (0.912)، سیاست‌گذاری و خط‌مشی‌های سازمانی (0.878)، قوانین برنامه‌ریزی (0.846)، گزارشات آماری و ارزشیابی (0.837)، مدیریت مشکلات و اولویت‌ها (0.830)، سازمان‌دهی تیم برنامه‌ریزی (0.761).بحث و نتیجه‌گیری: هدایت عملیات برنامه‌ریزی و ایجاد هماهنگی و مدیریت اهداف در امر برنامه‌ریزی عملیاتی در بیمارستان‌های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران از موثرترین عوامل محسوب می‌شوند که به‌کارگیری آن‌ها به همراه سایر ابعاد الگوی نهایی می‌تواند سبب بهبود مراحل تدوین و اجرای برنامه‌ریزی عملیاتی گردد.

designing an operational planning model for hospitals affiliated to the ministry of health and medical education of iran

background aims: the operational planning is a process that by it managers regular the actions for receiving to goals. one of the problems in management of iranian hospitals is the lack of native model for operational planning. this study has been conducted to designing a model for operational planning in hospitals affiliated to the ministry of health and medical education of iran.materials methods: in this functional study, the theoretical models of operational planning were examined through library studies and after determining the variables of different models of operational planning, a questionnaire was developed and a survey from 176 experts from academic and administrates of hospitals, the data was collected and exploratory and confirmatory factor analysis was performed. in order to identify the factors influencing planning, the method of analyzing special values and rotation using the method of varimix and also the cumulative percentage of variance has been used. in order to verify the accuracy of the factor analysis performed on the data and also the adequacy of the sample size from the kesermeyeralekin index and the bartlett spread test, and for validating and verifying the final model of the amos22 software, and to examine the model obtained from the fitting model used.results: results of exploratory analysis indicated that effective factors on operational planning in iranian district hospitals were 8 factors. these factors to the effect arrangement in model consist of: guidance of planning operational and coordinating formation (0.916), goals management (0.912), policy and organizational procedures (0.878), planning rules (0.846), statistical reports and evaluation (0.837), problems management (0.830) , providing of resources for plan performing (0.829) , organizing of planning team (0.761).conclusion: guidance of planning operationals and coordinating formation and goals management are most effective factors in operational planning in iranian hospitals and use of them and other factors of model can improve the performance of operational planning in hospital.