تاثیر آموزش بازخورد محور بر تبعیت از رژیم غذایی و محدودیت مایعات بیماران تحت همودیالیز مراجعه‌کننده به مراکز آموزشی درمانی ارومیه در سال 1399

پیش‌زمینه و هدف: همودیالیز رایج‌ترین روش درمان بیماران مبتلا به نارسایی مزمن کلیه است و یکی از مشکلاتی که در این بیماران گزارش‌شده عدم تبعیت آن‌ها از رژیم غذایی و محدودیت مایعات هست. هدف از مطالعه حاضر تعیین تاثیر آموزش به شیوه بازخورد محور (teach - back) بر تبعیت از رژیم غذایی و محدودیت مایعات بیماران تحت همودیالیز است.مواد و روش کار: در این مطالعه 60 نفر از بیماران تحت درمان با همودیالیز مراجعه‌کننده به بیمارستان‌های آموزشی ارومیه در سال 1399 به‌صورت تصادفی در دو گروه کنترل و مداخله تخصیص داده شدند. در گروه مداخله علاوه بر آموزش‌های روتین، آموزش به روش بازخورد محور در دو حیطه رعایت رژیم غذایی و محدودیت مایعات در طی 3 جلسه به مدت 45 الی 60 دقیقه به بیمار داده شد. گروه کنترل تنها آموزش‌های رایج در بخش را دریافت کردند. گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه دموگرافیک و تبعیت از درمان بیماران مرحله انتهایی نارسایی کلیه (esrdaq) زیر مقیاس رعایت رژیم غذایی و محدودیت مایعات در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون (7 روز بعد از مداخله) و پیگیری (30 روز بعد از مداخله) انجام شد. داده‌ها پس از جمع‌آوری با استفاده از نرم‌افزار spss نسخه 26، آزمون‌ها آماری کای اسکوئر، تی مستقل، تحلیل واریانس مکرر سنجش و مقایسه شد.یافته‌ها: در روند میانگین نمره رعایت محدودیت مایعات تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مداخله و کنترل وجود داشت (0.001> p). بدین معنی که در ابتدا میانگین هر دو گروه تقریباً یکسان بودند. در گروه کنترل در طی زمان‌های بعدی تقریباً میانگین‌ها شبیه به هم بودند و تغییر معناداری با یکدیگر نداشتند ولی در گروه مداخله در زمان‌های بعدی نمره میانگین رعایت محدودیت مایعات افزایش داشته است و همچنین میانگین نمرات تبعیت از محدودیت مایعات گروه مداخله در هر دو مرحله پس‌آزمون و پیگیری به‌طور معناداری بالاتر از گروه کنترل بود (0.001=p). در روند میانگین نمره تبعیت از رژیم غذایی تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مداخله و کنترل وجود نداشت (0.001< p).بحث و نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر نشان داد که آموزش بازخورد محور بر تبعیت از محدودیت مایعات بیماران تحت همودیالیز کارایی چشمگیری دارد اما بر تبعیت از رژیم غذایی این بیماران تاثیری ندارد. پیشنهاد می‌شود پرستاران شاغل در بخش‌های همودیالیز با افزایش تعداد جلسات آموزش بازخورد محور درک بیماران از بیماری خودشان را افزایش دهند و درنتیجه می‌توانند نقش مهمی در خود مراقبتی بیماران تحت همودیالیز و تبعیت آنان از رژیم غذایی و محدودیت مایعات ایفا نمایند.

THE EFFECT OF AN EDUCATIONAL PROGRAM BASED ON THE TEACH BACK METHOD ON ADHERENCE TO DIET AND FLUID RESTRICTION IN HEMODIALYSIS PATIENTS REFERRING TO THE EDUCATIONAL-TREATMENT CENTERS OF URMIA MEDICAL SCIENCE UNIVERSITY IN 2020

Background Aims: Hemodialysis is the most common treatment for patients with chronic renal failure and one of the problems reported in these patients is their nonadherence to diet and fluid restriction. This study aimed to determine the effect of teach back method training on dietary adherence and fluid restriction in hemodialysis patients.Materials Methods: In this study, 60 patients undergoing hemodialysis referred to Urmia teaching hospitals in 1399 were randomly assigned to the control and intervention groups. In the intervention group, in addition to routine training, the patient was given feedbackbased training in two areas of diet and fluid restriction during 3 sessions for 45 to 60 minutes. The control group received only the usual training in the ward. Data collection using demographic questionnaire and adherence to treatment of patients with endstage renal disease (ESRDAQ) subscale of diet and fluid restriction in three stages: pretest, posttest (7 days after intervention) and followup (30 days Was performed after the intervention. Data were collected using SPSS software version 16, Chisquare, independent ttest, repeated measures analysis of variance tests.Result: There was a significant difference between the intervention and control groups in the mean score of fluid restriction (P <0.001). This means that at first the means of both groups were almost the same. In the control group, the means were almost similar during the following times and did not change significantly with each other, but in the intervention group in the following times, the mean score of fluid restriction increased and also the mean scores of compliance with fluid restriction in each intervention group. The two stages of posttest and followup were significantly higher than the control group (p = 0.001). There was no significant difference in the mean score of diet adherence between the intervention and control groups (P <0.01).Conclusion: The present study showed that teach back method education has a significant effect on adherence to fluid restriction in patients undergoing hemodialysis, but has no effect on adherence to the diet of these patients. It is suggested that nurses working in hemodialysis wards increase patients #39; perception of their disease by increasing the number of teach backoriented training sessions and as a result can play an important role in selfcare of hemodialysis patients and their adherence to diet and fluid restriction.