عوامل پیشگویی‌کننده مشارکت در غربالگری سرطان کولورکتال بر اساس مدل بزنف

پیش‌زمینه و هدف: سرطان کولورکتال سومین سرطان شایع در جهان بوده و با میزان مرگ‌ومیر قابل‌توجهی همراه است. میزان بقا در سرطان کولورکتال کاملاً به زمان تشخیص آن ارتباط دارد و لذا غربالگری روشی ارزشمند برای تشخیص زودهنگام آن هست. این مطالعه باهدف تعیین عوامل پیشگویی‌کننده مشارکت در غربالگری سرطان کولورکتال بر اساس مدل بزنف انجام گرفت.مواد و روش کار: این مطالعه از نوع همبستگی پیشگویی‌کننده هست که بر روی 576 نفر از افراد بالای 50 سال در شهر تبریز در سال 98 انجام گرفت. روش نمونه گیری به‌صورت خوشه ای چندمرحله‌ای بود. جهت جمع آوری داده‌ها از چک‌لیست مشخصات جمعیت شناختی و پرسشنامه ای که بر اساس سازه های مدل بزنف توسط محققین گردآوری شده بود، استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده ها با استفاده از نسخه 16 نرم افزار spss و روش‌های آمار توصیفی و تحلیلی انجام شد.یافته ها: فقط 4/20 درصد افراد سابقه انجام تست خون مخفی در مدفوع و 5/9 درصد افراد سابقه کولونوسکوپی را ذکر نمودند. بر اساس مدل رگرسیون خطی، آگاهی و هنجارهای انتزاعی از بین سازه های مدل بزنف و تاهل، سیگار کشیدن و دریافت آموزش با مشارکت ارتباط معنی دار داشته (05/0 (p< و 9/23 درصد از تغییرات واریانس مشارکت در غربالگری را پیشگویی نمودند.بحث و نتیجه‌گیری: سازه های مدل بزنف پیشگویی کننده خوبی برای مشارکت در غربالگری سرطان کولورکتال می باشند. با توجه به اهمیت تشخیص زودهنگام سرطان کولورکتال و میزان پایین مشارکت در آن لازم است سیاست‌گذاران سلامت به عوامل پیشگویی‌کننده/موثر در مشارکت افراد توجه بیشتری نمایند و مداخلاتی نظیر افزایش آگاهی و استفاده از منابع مهم هنجارهای انتزاعی را نیز به کار گیرند.

PREDICTIVE FACTORS FOR PARTICIPATION IN COLORECTAL CANCER SCREENING BASED ON BASNEF MODEL

Background Aims: Colorectal cancer is the third most common cancer in the world and is associated with a significant mortality rate. The survival rate in colorectal cancer is completely related to the time of its diagnosis and so screening is a valuable method for its early detection. This study was performed to determine the predictive factors for participation in colorectal cancer screening based on the BASNEF model.Materials Methods: This is a predictive correlational study that was performed on 576 subjects over the age of 50 in Tabriz in 2019. The sampling method was multistage clustering method. To collect the data, a demographic questionnaire and a researchermade questionnaire based on the constructs of BASNEF model were used. Data analysis was performed using SPSS software version 16 and descriptive and analytical statistical methods.Results: Only 20.4% of patients reported a history of performing fecal occult blood test and 9.5% of patients reported a history of colonoscopy. Based on linear regression modeling, among BASNEF model rsquo;s constructs, knowledge and subjective norm and also marital status, smoking and education were significantly related to colorectal cancer screening participation (p <0.05); and these variables can predict 23.9% of changes of variance of colorectal cancer screening participation.Conclusion: The constructs of the BASNEF model are good predictors of participation in colorectal cancer screening. Regarding the importance of early diagnosis of colorectal cancer and the low rate of participation in its screening, it is necessary for policymakers to pay more attention to predictive/effective factors in participation of colorectal cancer screening and use interventions such as raising awareness and using important resources of subjective norms.