تاثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتار پرخطر کم‌تحرکی جسمی در دانشجویان دختر دانشگاه علوم پزشکی مشهد

پیش‌زمینه و هدف: کم تحرّکی چهارمین عامل خطرساز منجر به مرگ‌ومیر در سراسر جهان است. بیش از 80 درصد نوجوانان و جوانان به‌ویژه دختران جوان در سراسر جهان از میزان فعالیت فیزیکی کافی برخوردار نیستند. مطالعه ی حاضر باهدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر رفتار پرخطر کم تحرکی جسمی در دانشجویان دختر طراحی شد. مواد و روش کار: در این کارآزمایی بالینی تصادفی کنترل‌شده، 62 دانشجوی دختر دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال 1400-1399 به روش نمونه گیری آسان انتخاب، و به‌طور تصادفی در دو گروه آزمون و کنترل تقسیم شدند. مداخله ی آموزشی طی دو جلسه ی آموزشی 60 تا 90 دقیقه ای به شکل وبینار بر اساس سازه های مدل اعتقاد بهداشتی انجام گرفت. ابزار گردآوری داده ها شامل فرم اطلاعات دموگرافیک و یک پرسشنامه ی پژوهشگرساخته مشتمل بر سازه های مدل اعتقاد بهداشتی، آگاهی و خرده مقیاس فعالیت فیزیکی و نسخه ی فارسی پرسشنامه ی رفتارهای پرخطر جوانان (yrbs 2019) بود که پس از انجام روایی و پایایی استفاده گردید. اطلاعات گردآوری‌شده با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و استنباطی در نرم افزار spss با نسخه ی 21 تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته ها: دو گروه ازنظر سنی همگن بودند. میانگین نمرات در حیطه ی آگاهی، رفتار کم تحرکی جسمی و تمامی سازه های مدل اعتقاد بهداشتی، قبل از مداخله در هر دو گروه تفاوت آماری معنی داری نداشت، اما بعد از مداخله در گروه آزمون نسبت به قبل از مداخله تفاوت آماری معنی داری داشت (p<0.001). نتیجه گیری: آموزش مبتنی بر مدل اعتقاد بهداشتی بر کاهش رفتار پرخطر کم تحرکی جسمی موثر است، لذا می توان از برنامه ی آموزشی مطالعه ی حاضر در راستای کاهش رفتار کم تحرکی در دانشجویان دختر بهره برد.

THE EFFECT OF HEALTH BELIEF MODEL-BASED EDUCATION ON HIGH-RISK PHYSICAL INACTIVITY BEHAVIOR IN FEMALE STUDENTS OF MASHHAD UNIVERSITY OF MEDICAL SCIENCES

Background Aims: Sedentary lifestyle is the fourth leading cause of death worldwide. More than %80 of adolescents and young people, especially young girls, worldwide do not have enough physical activity. The present study was designed to determine the effect of education based on health belief model on highrisk sedentary physical activity in female students.Methods Materials: In this randomized controlled clinical trial, 62 female students of Mashhad University of Medical Sciences in 20202021 were selected by convenience sampling method and randomly divided into experimental and control groups based on the dormitory. The educational intervention was performed in two training sessions of 60 to 90 minutes in the form of a webinar, based on the structures of the health belief model. Data collection tools include demographic information form, a researchermade questionnaire including health belief model constructs, knowledge and subscale of physical activity questionnaire, and Persian version of Youth Risk Behavior Assessment Questionnaire (YRBS 2019) (YRBS 2019), which were used after assessing validity and reliability. The collected data were analyzed using descriptive and inferential statistical tests with SPSS software version 21.Results: Two groups were homogeneous based on age. Before the intervention, there were not statistically significant differences between both groups in the mean scores in the field of Knowledge, highrisk physical mobility behavior, and all the health belief model constructs, , but after the intervention, the differences between two groups in the mentioned criteria were statistically significant (P <0.001).Conclusion: Education based on the health belief model is effective in reducing the highrisk behavior of physical inactivity, so the educational program of the present study can be used in order to reduce physical inactivity behavior in female students.