افزایش سطح هوشیاری و بهبود شاخص‌های فیزیولوژیک به دنبال مداخله ماساژ بازتابی کف پا در بیماران دچار کمای تروماتیک

پیش‌زمینه و هدف: ضربه‌مغزی به دنبال تروما، یکی از مشکلات عمده سلامتی در سراسر جهان است. شاخص‌های همودینامیک بیماران با آسیب‌دیدگی‌های سر دچار تغییر می‌شوند و این تغییرات می‌تواند باعث بدتر شدن سطح هوشیاری شود. هدف از پژوهش حاضر تعیین تاثیر ماساژ بازتابی کف پا بر سطح هوشیاری و شاخص‌های همودینامیک بیماران دچار کمای تروماتیک بود. مواد و روش‌ کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده با گروه کنترل در بیمارستان‌های شهدای هفتم تیر، تهران و امام حسین، شاهرود در سال 1396 انجام شد. به روش مستمر 60 بیمار دچار کمای تروماتیک انتخاب و به‌صورت بلوک‌بندی تصادفی در گروه‌های کنترل و ماساژ بازتابی پا قرار گرفتند. بیماران هر دو گروه مراقبت معمول را دریافت کردند. علاوه بر آن در گروه آزمون، ماساژ بازتابی کف پا برای دو هفته روزی دو بار و در هر نوبت برای 30 دقیقه انجام شد. سطح هوشیاری بیماران با مقیاس کمای گلاسکو قبل، یک و دو هفته بعد از ورود به مطالعه بررسی و ثبت شد. شاخص‌های همودینامیک قبل، بلافاصله، 30 دقیقه و 2 ساعت بعد از اتمام مداخله در روزهای اول و دوم مداخله از طریق مانیتور کالیبره کنار تخت بیماران اندازه‌گیری و ثبت شدند. داده‌ها با آزمون‌های آماریindependent ttest، chisquare، fisher's exact anova tests with repeated measures و توسط نرم‌افزار spss نسخه 21 تحلیل شدند. یافته‌ها: تعداد بیمارانی که به هوشیاری کامل رسیدند در گروه مداخله بیش از گروه کنترل بود (002/0 p=). تعداد روزهای رسیدن به هوشیاری کامل در گروه ماساژ بازتابی کف پا کمتر بود (001/0 p=). در گروه مداخله بلافاصله (017/0 p=) و 30 دقیقه بعد از مداخله (016/0p=) فشارخون سیستولیک کاهش بیشتری در مقایسه با گروه کنترل داشت. در گروه مداخله بلافاصله بعد از مداخله شاخص‌های همودینامیک نسبت به سایر زمان‌های اندازه‌گیری پایین‌تر بود. بحث و نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج ماساژ بازتابی کف پا موجب افزایش سطح هوشیاری بیماران و کاهش طول مدت کما شد. یافته‌های این پژوهش حاکی از تاثیر فوری مداخله در کاهش شاخص‌های همودینامیک است. به پرستاران بخش‌های مراقبت ویژه توصیه می‌شود از این روش آسان و کم‌هزینه برای انجام تحریکات حسی بیماران دچار کما و ارتقای سطح هوشیاری‌شان و بهبود شاخص‌های همودینامیک آن‌ها استفاده نمایند.

THE EFFECT OF FOOT SOLE REFLEXOLOGY MASSAGE ON THE LEVEL OF CONSCIOUSNESS AND HEMODYNAMIC INDICES OF PATIENTS WITH TRAUMATIC COMA

Background Aims: Traumatic brain injury (TBI) is one of the major health problems throughout the world. The hemodynamic indices of patients with head injuries change, and these changes can worsen the level of consciousness. The purpose of this study was to determine the effect of FSRM on the level of consciousness and hemodynamic indices in patients with traumatic coma.Materials Methods: In this randomized clinical trial, 60 patients with traumatic coma admitted to the Intensive Care Units (ICU) of Shohadaye Hafte Tir in Tehran, and Imam Hossein hospital in Shahrood were randomly selected in 2017.They were randomly assigned to two groups (control and RFM groups) using a randomized block method. Patients in both groups received routine care. Additionally, in the experimental group, RFM was performed twice a day for two weeks each day for 30 minutes. The level of consciousness of the patients was evaluated and measured using the Glasgow Coma Scale (GCS) before, one week, and two weeks after entering the study. The hemodynamic indices were measured and recorded before, immediately after, 30 minutes, and 2 hours after the intervention on the first and second days of intervention by bedside calibrated the monitor. Data were analyzed using independent ttest, chisquare, Fisher's exact, and ANOVA tests with repeated measures using SPSS(version 21).Results: The number of patients reaching complete consciousness in the intervention group was more than the control group (p=0.002). The number of days to reach complete consciousness was lower in RFM group (p=0.001). In the intervention group, immediately after (p=0.017) and 30 minutes after intervention (p=0. 016), the systolic blood pressure decreased substantially compared to the control group. In the intervention group, immediately after the intervention, hemodynamic indices were lower compared to other measurement times.Conclusion: Based on the results, FSRM increased the level of consciousness of the patients and reduced the duration of coma. The results showed the immediate effect of intervention on reducing hemodynamic indices. The nurses in ICUs are recommended to use this easy and inexpensive method to perform sensory stimuli in patients with coma to improve their level of consciousness and enhance their hemodynamic parameters.