بررسی ارتباط پهنـای کورتـکس تحتانی مندیبـل با دانسیتـه استخـوان مهـره‌های کمـری در زنـان یایـسه

چکیدهمقدمه: استیـوپوروز بیـماری بـدون علامتـی است، مگر آن که باعث شکستـگی استـخوان شود. یـکی از روش‌های تشخیـص این بیماری، انجام آزمایـش dexa یا dual energy x- ray absorptiometry است کـه در آن bmd یا bone mineral density و کمیت آماری (total score) t-score برای نواحی مورد آزمایش مشخص می‌شود. این بیماری باعث ایجاد تغییراتی در استخوان‌های فکین می‌شود که قابل مشاهده توسط دندان‌پزشک است. هدف از این پژوهش، بررسی رابطه بین پهنای کورتکس تحتانی مندیبل با bmd و t-score بود. مواد و روش‌ها: در این پژوهش تحلیلی مقطعی، پس از دریافت دعوت نامه 51 بیمار که همگی آزمایش dexa از ناحیه مهره‌های کمری l2- l4 و رادیوگرافی پانورامیک داشتند مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد بر مبنای عدد t-score به 3 گروه تقسیم شدند: 1) طبیعی، 2) استیوپنیک و 3) استیوپوروتیک. سپس از روی رادیوگرافی پانورامیک افراد، پهنای کورتکس تحتانی مندیبل در ناحیه سوراخ چانه‌ای اندازه گیری شد و ارتباط این عدد همراه با اعداد bmd و t-score موجود در آزمایش dexa آن‌ها بررسی شد. یافته‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری anova، scheffe، همبستگی پیرسون و رگرسیون، تجزیه و تحلیل شدند (05/0 = ?).یافته‌ها: پهنای کورتکس مندیبـل در زنـان طبیعی، استیـوپنیک واستیـوپوروتیک با هم اختلاف معنـی‌دار داشت (001/0 > p value) و به ترتیب 8/4، 8/3 و 7/2 میلی‌متر بود. ضریب همبستگی پهنای کورتکس با bmd و t-score به ترتیب 896/0 و 903/0 به دست آمد. آزمون رگرسیون پهنای کورتکس با bmd و t-score نیز معنی‌دار شد (001/0 > p value).نتیجه‌‌گیری: براساس یافته‌ها و ضـرایب به دست آمده، دندان‌پزشکان و به ویژه متخصصان رادیولوژی دهان می‌توانند از اولین کسانی باشند که با دقت در رادیوگرافی پانورامیک، به بروز بیماری استیوپوروز در زنان یایسه مشکوک شده، بیمار را جهت آزمایشات تکمیلی به پزشک متخصص ارجاع دهند. کلید واژه‌ها: استیوپوروز، استیوپنی، زنان یایسه، کورتکس استخوان مندیبل، آزمایش dexa، رادیوگرافی پانورامیک