میزان رعایت اصول علمی اخلاق در پژوهش در پایان نامه‌های فارغ التحصیلان دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان، 1388-83

چکیدهمقدمه: تا سال‌های اخیر، رعایت کدهای اخلاقی در تحقیقات دندان‌پزشکی کمتر مورد توجه قرار گرفته است، این مطالعه با هدف بررسی میزان رعایت اخلاق پژوهش در پایان نامه‌های دانشکده دندان‌پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان که بین سال‌های 1383 تا 1388 نگاشته شده بود، بر پایه کدهای اخلاقی مورد قبول در ایران انجام شد.مواد وروش‌ها: این مطالعه توصیفی تحلیلی از نوع مقطعی بوده و بر روی 200 پایان نامه صورت گرفت کلیه پایان نامه‌های دانشکده بین سال‌های 83 تا 88 با کدهای ملی اخلاق در پژوهش‌های پزشکی توسط دو محقق مورد مطابقت قرار گرفت و اطلاعات به دست آمده در فرم‌های جمع آوری اطلاعات وارد گردید و سپس با استفاده از روش‌های آماری توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: کل پایان نامه‌ها به دو گروه انسانی و آزمایشگاهی تقسیم شدند. در تمامی200 پایان نامه از نظر محرمانه بودن اطلاعات و انطباق با موازین دینی و فرهنگی و احتمال وجود عارضه جدی برای آزمودنی‌ها، اصول علمی اخلاق در پژوهش رعایت شده بودند.در 89 پایان نامه انسانی، فرم رضایت نامه از شرکت کنندگان اخذ نگردیده بود. در 83 درصد فقط بصورت شفاهی از شرکت کنندگان رضایت گرفته شده بود. شرکت کنندگان تنها در 14 طرح ( 7/15درصد) از اختیار خروج از مطالعه در هر زمان آگاهی داشتند. در پایان نامه‌های آزمایشگاهی (111 مورد)، در 47 درصد موارد کلیه کدهای اخلاق در پژوهش رعایت شده بود.نتیجه‌گیری: رعایت هر شانزده کد اخلاقی در پایان نامه‌های انسانی مد نظر نویسندگان قرار نگرفته بود. در تحقیقات آزمایشگاهی نزدیک به نیمی از تحقیقات تمامی کدهای اخلاقی (5 کد) مورد نظر را رعایت کرده بودند. این مسیله ممکن است به علت واجد اهمیت نبودن درج ملاحظات اخلاق در پژوهش علیرغم رعایت آن از سوی محققین به طور منظم در پایان نامه هاو عدم وجود کمیته ای مستقل و اختصاصی برای نظارت بر این امر باشد.کلید واژه‌ها: کدهای اخلاقی، رضایت نامه آگاهانه، کارآزمایی بالینی، مطالعه آزمایشگاهی.