شوینده‌ها در درمان ریشه

* دستیار تخصصی، گروه اندودنتیکس، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران (مولف مسوول)ali_shokrane@dnt.mui.ac.ir1: استاد، عضو مرکز تحقیقات دندان‌پزشکی ترابی‌نژاد، گروه اندودنتیکس، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایران2: دستیار تخصصی، گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، دانشکده دندان‌پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، اصفهان، ایراناین مقاله در تاریخ 16/7/91 به دفتر مجله رسیده، در تاریخ 25/9/91 اصلاح شده و در تاریخ 19/10/91 تایید گردیده است.مجله دانشکده دندان‌پزشکی اصفهان1391: 8(6): 576 تا 586اهداف آموزشی1. درک اهمیت و ضرورت استفاده از شوینده‌ها حین درمان ریشه2. مکانیسم اثر شوینده‌های درمان ریشه روی باکتری‌های کانال ریشه دندانی3. معرفی لایه اسمیر، ضرورت و دلایل حذف آن4. شناخت تداخل بین شوینده‌ها و ضرورت عدم مخلوط کردن آن‌ها5. درک عدم کفایت یک شوینده خاص جهت زدودن میکروارگانیسم‌ها و لایه اسمیر و ضرورت استفاده از ترکیب شوینده‌هاچکیدهمقدمه: هدف از درمان ریشه، حذف عوامل بیماری‌زا از سیستم کانال ریشه دندانی است. پاک‌سازی و شکل‌دهی کانال ریشه دندان از مهم‌ترین مراحل درمان ریشه است. شستشوی کانال دندانی در حین پاک‌سازی و شکل‌دهی کانال ریشه باعث حذف میکروارگانیسم‌هایی می‌شود که به وسیله روش‌های فیزیکی قابل حذف نیستند. همچنین در حین آماده‌سازی کانال ریشه توسط وسایل دستی و چرخشی، لایه اسمیر ایجاد می‌شود که باید به وسیله شوینده‌ها حذف شود. در این مقاله مروری، به بررسی شوینده‌ها از نظر خصوصیات شیمیایی، زیست‌شناسی و چگونگی استفاده موثر و ایمن آن‌ها پرداخته شده است و اطلاعاتی در مورد پیشرفت‌های اخیر در مورد شوینده‌های کانال ریشه ارایه گردیده است. همچنین شوینده‌ها از نظر اثر بر روی میکروارگانیسم‌ها و اثر روی لایه اسمیر بررسی شده‌اند. شرح مقاله: در این مطالعه مروری از مقالات ناشی از جستجو در منابع کتابخانهای و سایتهای اینترنتی pubmed، isi web of science، scopus و موتور جستجوی google تا پایان سال 2011 با استفاده از کلید واژههای درمان کانال ریشه، شوینده، ضد باکتریایی، کلرهگزیدین، لایه اسمیر و هیپوکلریت سدیم استفاده شده است.یافته‌ها: مواد مختلفی به عنوان شوینده‌های کانال ریشه معرفی شده‌اند. هرچند هیپوکلریت سدیم شایع‌ترین ماده مورد استفاده در درمان ریشه علیه میکروارگانیسم‌های کانال دندانی است، ولی به مانند سایر شوینده‌ها معایب و محدودیت‌های خود را دارد و قادر به حذف لایه اسمیر به صورت کامل نیست. بنابراین هیچ شوینده‌ای به تنهایی نمی‌تواند همه خصوصیات یک محلول شوینده مناسب را فراهم کند.نتیجه‌‌گیری: به منظور حذف میکروارگانیسم‌های کانال ریشه و همچنین لایه اسمیر استفاده از دو یا تعدادی چند از شوینده‌ها با توالی مناسب پیشنهاد می‌شود. استفاده از کلرهگزیدین به عنوان شوینده نهایی دارای اثر ماندگاری است.کلید واژه‌ها: مواد ضد باکتریایی، کلرهگزیدین، درمان کانال ریشه، لایه اسمیر، هیپوکلریت سدیم