ارزیابی مورفولوژی و میزان اتصال استخوان هایوئید و رابطه‌ی آن با سن و جنس در تصاویر cbct

مقدمه: استخوان هایوئید، استخوانی منفرد و از یک تنه و دو جفت شاخ (بزرگ و کوچک) تشکیل شده است. این استخوان، عملکردهای مهمی مانند تنفس، بلع و تکلم را حمایت می‌کند. هدف از این مطالعه، تعیین مورفولوژی و میزان اتصال استخوان هایوئید و رابطه‌ی آن با سن و جنس بر روی تصاویر (cone-beam computed tomography) cbct بود.مواد و روش‌ها: در این مطالعه‌ی توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی، تصاویر cbct تهیه شده از 163 بیمار شامل 92 زن و 71 مرد، توسط نرم‌‌‌افزار on demand 3d نوع 1 مورد ارزیابی قرار گرفت. در مقطع اگزیال، ضخامت و طول تنه‌ی هایوئید در نمای کرونال ارتفاع هایوئید و در نمای اگزیال ضخیم‌شده، زاویه‌ی شاخ بزرگ و خطی که از وسط تنه می‌گذرد، اندازه‌گیری شد. تنه و شاخ‌های بزرگ از لحاظ اتصال به 4 دسته: 1) فاصله‌ی بیش از 2.5 میلی‌متر، 2) فاصله‌ی کم‌تر از 2.5 میلی‌متر، 3) اتصال نسبی و 4) اتصال کامل، تقسیم شدند. داده‌ها از طریق آزمون‌های کولموگروف- اسمیرنف، کای‌اسکوئر، فیشر، تی زوجی و آزمون ناپارامتری کروسکال‌والیس با نرم‌افزار spss نسخه‌ی 25 بررسی شدند. سطح معنی‌داری برای آزمون‌های آماری، 0.05 در نظر گرفته شد.یافته‌ها: در 79.7 درصد افراد، نوع اتصال سمت راست و چپ مشابه بود (0.806 =p value ). تفاوت معنی‌داری در اشکال مختلف اتصال استخوان هایوئید بین دو جنس و دو طرف وجود نداشت (0.977 =p value ). بیشترین نوع اتصال، نوع دوم (بدون اتصال با فضای کمتر از 2.5 میلی‌متر) و کم‌ترین نوع اتصال، نوع سوم (اتصال نسبی) بود. در تمام گروه‌های سنی به غیر از 10 تا 19 سال، درصد فراوانی نوع دوم بیشتر و در گروه سنی 10 تا 19 سال نوع 1 بدون اتصال با فاصله‌ی بیش از 2.5 میلی‌متر بیشتر بود. اشکال مختلف اتصال هایوئید بین گروه‌های سنی مختلف تفاوت معنی‌داری نشان می‌دهد (0.05 > p value). اندازه‌های هایوئید (طول، ارتفاع و ضخامت) در مردان بزرگ‌تر از زنان بود (0.05 > p value)، به جز زاویه که اختلاف معنی‌داری بین دو جنس نداشت (0.591 = p value). از میان این اندازه‌ها، تنها طول تنه در میان گروه‌های سنی مختلف، تفاوت معنی‌داری داشت (0.05 > p value).نتیجه‌گیری: با افزایش سن، فاصله‌ی بین تنه و شاخ بزرگ، کاهش یافته و اتصال افزایش می‌یابد. تنها طول تنه در میان سنین مختلف تفاوت داشته و بقیه‌ی اندازه‌ها یکسان هستند. در میان زن و مرد، همه‌ی اندازه‌ها به جز زاویه در مردان بزرگ‌تر است، امکان پیش‌بینی جنس با اندازه‌های بالا می‌تواند وجود داشته باشد. تصویربرداری cbct به علت توانایی بازسازی مولتی‌پلنار و دوز تابشی کم‌تر، می‌تواند کمک‌کننده باشد.