بررسی میزان رعایت کدهای اخلاقی پژوهش‌های انسانی و حیوانی در بازنگری پایان‌نامه‌های تخصصی دانشکده‌ی دندان‌پزشکی اصفهان در یک دوره‌ی 15 ساله (1380-1394)

مقدمه: امروزه در پژوهش‌های انسانی و حیوانی، پرداختن به رعایت اصول اخلاقی بیشتر شده است، اما در مطالعات دندان‌پزشکی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با هدف بررسی میزان رعایت کدهای اخلاقی در پایان‌نامه‌های تخصصی دانشکده‌ی دندان‌پزشکی اصفهان در یک دوره‌ی زمانی 15 ساله (1380-1394)انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه، از نوع توصیفی- تحلیلی بود که بر روی 300 پایان‌نامه انجام گرفت. ابتدا چک‌لیستی از کدهای اخلاقی کار با آزمودنی‌های انسانی و حیوانی تهیه گردید و در مرحله‌ی بعد، اطلاعات پایان‌نامه‌ها با استفاده از این چک‌لیست جمع‌آوری شد و با آزمون‌های آنالیز واریانس دو طرفه و روش حداقل اختلاف معنی‌دار (lsd) ارزیابی گردید (0.05 = α).یافته‌ها: از مجموع 70 پایان‌نامه در تحقیقات انسانی، در 38 مورد (54.2 درصد) رضایت کتبی و در 10 مورد (14.2 درصد) رضایت شفاهی کسب شده بود. در 46 مورد (65.7 درصد) آزمودنی‌ها داوطلبانه وارد مطالعه شده بودند و در 18 مورد (25.7 درصد) درباره‌ی اختیار خروج از مطالعه در هر زمان آگاهی داشتند. در 20 مورد ( 52.6 درصد) به جبران خسارت اشاره شده بود. از مجموع 51 پایان‌نامه در تحقیقات حیوانی (46.5 درصد) کدهای اخلاقی رعایت گردیده بود و در 36 مورد (70.5 درصد) از سازمان‌های کمک‌کننده نام برده شده بود.نتیجه‌گیری: هرچند روند کلی رعایت کدهای اخلاقی در مطالعات دستیاران تخصصی، رو به بهبود است ولی به نظر می‌رسد رعایت اصول اخلاقی در پژوهش‌های انسانی و حیوانی تا رسیدن به حد مطلوب راهی طولانی در پیش دارد.