بررسی بیان ایمونوهیستوشیمیایی نشانگر پیش ‌بدخیمی 19ck در واکنش‌های لیکنوییدی دهانی در مقایسه با لیکن‌پلان، سرطان سلول سنگفرشی و مخاط نرمال دهان

مقدمه: لیکن‌پلان olp (oral lichen planus)، یک بیماری نسبتاً شایع و مزمن پوستی با زمینه‌ی ایمونولوژیک است که غالباً مخاط دهان را گرفتار می‌کند. واکنش لیکنوییدی olr (oral lichenoid reaction) نیز ضایعات مخاطی هستند که از نظر بالینی و بافت‌شناسی به olp (oral lichenoid reactions) شباهت داشته و در واکنش به مصرف برخی از داروها یا مواد سنتتیک در دهان بروز می‌کنند. احتمال بروز تغییرات دیسپلاستیک در هر دوی این ضایعات مطرح شده است. از طرفی کارسینوم سلول سنگفرشی دهان scc (squamous cell carcinoma) نیز یکی از بدخیمی‌های شایع دهان محسوب می‌شود. هدف از این مطالعه، بررسی تغییرات بیان نشانگر سایتوکراتین 19 (19ck) درolp ،olr ، oscc (oral squamous cell carcinoma) و مخاط طبیعی دهان از نظر شدت رنگ‌پذیری و نیز الگوی رنگ‌پذیری و مقایسه‌ی آنها با یکدیگر می‌باشد.مواد و روش‌ها: این مطالعه‌ی توصیفی- تحلیلی گذشته‌نگر، بر روی 70 نمونه به دست آمده از بلوک‌های پارافینی شامل 20 نمونه‌ی olp، 20 نمونه‌ی olr، 20 نمونه‌ی oscc و 10 نمونه‌ی مخاط طبیعی دهان انجام شد. شدت و الگوی بیان نشانگر سایتوکراتین 19 توسط تکنیک رنگ‌آمیزی ایمونوهیستوشیمیایی با روش envision مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. کلیه‌ی نتایج توسط نرم‌افزار spss نسخه‌ی 20 و آزمون‌های آماری رگرسیون دو طرفه تجزیه و تحلیل شدند.یافته‌ها: به نظر می‌رسد بین بیان نشانگر سایتوکراتین 19 در نواحی سوپرابازال و نوع ضایعه ارتباط وجود داشته باشد و این ارتباط معنی‌دار می‌باشد (0/001 > p value). به علاوه در خصوص الگوی رنگ‌پذیری، در بیماران oscc و olr بیشتر الگوی پیوسته (continious) و در بیماران olp بیشتر الگوی ناپیوسته (interrupted) مشاهده شد. در مخاط نرمال نیز این توزیع متعادل بود.نتیجه‌گیری: افزایش بیان سایتوکراتین 19، بطور چشمگیری با منطقه‌ی بیان (بازال و سوپرابازال) و نوع ضایعه همسو می‌باشد. همچنین الگوی بیان سایتوکراتین 19 در olr و osccشباهت زیادی دارد. بنابراین شاید بتوان از این نشانگر پروتئینی به عنوان وجه تمایز و ابزار تشخیصی لیکن‌پلان و ضایعات لیکنوییدی و نیز احتمال تغییرات بدخیمی در ضایعات لیکنوییدی استفاده نمود.