بهره‌گیری از کارکرد برنامه درسی پنهان به منظور رشد تفکر انتقادی دانشجویان در آموزش عالی

ابتدایی ترین اقدام برای بهبود کیفیت تفکر انتقادی دانشجویان، بالا بردن انگیزه استفاده از فکر کردن به عنوان کلیدی ترین عامل کسب موفقیت در تحصیل و زندگی است؛ چرا که کسب مهارت های درگیر در تفکر انتقادی در جریان برنامه درسی رسمی، به تنهایی نمی تواند ضامن معتبری برای پرورش این مهارت ها و در نهایت، کاربست آن در موقعیت های مختلف باشد. بنابراین، یکی از موثرترین اقدامات در این راستا، بهبود جنبه های نگرشی تفکر انتقادی، توجه به کارکرد برنامه درسی پنهان در آموزش عالی است که می تواند با اهداف برنامه درسی رسمی همسو نباشد. از این رو، مقاله حاضر با استفاده از روش تحلیل اسنادی، ضمن تبیین جایگاه برنامه درسی پنهان در آموزش عالی و بررسی نسبت آن با تفکر انتقادی، به تشریح سازوکار تاثیرگذاری و کاربست های برنامه درسی پنهان آموزش عالی در جهت رشد تفکر انتقادی می پردازد. با توجه به کارکرد بیشتر برنامه درسی پنهان در آموزش عالی که به دلیل آزادی عمل برنامه درسی رسمی است، نسبت برنامه درسی پنهان با بعد نگرشی تفکر انتقادی و نیز توجه به برنامه درسی پنهان در تعلیم و تربیت آزاد در جهت ایجاد گرایش به تفکر انتقادی بحث شده است. در ادامه، برنامه درسی پنهان حاصل از روش تدریس دیالکتیکی به منظور رشد تفکر انتقادی فراگیران تشریح شده است.

Benefiting from the Function of Hidden Curriculum in the Development of Critical Thinking among University Students

The most fundamental move to enhance the quality of critical thinking in students is the improvement of motivation to think, as the key to success in life and study. This is because acquiring the skills involved in critical thinking, in the process of official curriculum, cannot guarantee the development of these skills, and consequently, their application in different situations. Therefore, one of the most useful steps with this regard is the enhancement of the attitudinal aspects of critical thinking, paying attention to the function of hidden curriculum in higher educationsomething which could be in the opposite direction to official curriculum. Thus, the present study, by benefiting from the method of documentary analysis, while clarifying the position of hidden curriculum in higher education and studying its relation to critical thinking, offers the analysis of the apparatus of effects and the use of hidden curriculum in the development of critical thinking. With this regard, it is discussed that the function of hidden curriculum in higher education is due to the fluctuation in the official curriculumwhich by itself is due to: lack of a complete legislation of this program in higher education, relation between hidden curriculum and the dimension of critical thinking and attention paid to hidden curriculum in liberal education with an inclination towards critical thinking. In addition, the hidden curriculum, developed out of a dialectical methodology is studied to investigate the development of critical thinking of the learners.