مروری بر پژوهش‌های تاریخی برنامه‌درسی: مرور سیستماتیک

هدف مطالعه حاضر مروری بر پژوهش‌های انجام شده در حوزۀ تاریخی برنامه‌درسی ایران از سال 1372 تا 1400 است. جست‌وجوی مقالات در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر داخلی مجلات تخصصی نور (نورمگز)، مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، بانک اطلاعات نشریات کشور (مگیران) و پرتال جامع علوم انسانی انجام پذیرفت. کلیدواژه‌های جست‌وجوی عبارت بودند از: تاریخ برنامه‌درسی، ابعاد تاریخی برنامه‌درسی، برنامه‌درسی تاریخی. مقالات چاپ‌شده در فصلنامه‌های علمی و پژوهشی معتبر داخلی مورد تایید وزارت علوم مورد بررسی قرار گرفتند. ارزیابی کیفی مقالات با استفاده از چک‌لیست صورت گرفت. در این مرور 40 مقاله شناسایی شد که بعد از بررسی عناوین، در نظر گرفتن معیارهای ورود و خروج و بررسی کامل مقالات، درنهایت 15 مقاله وارد مطالعه شد. پژوهش‌های حوزۀ تاریخی برنامه‌درسی در ایران به دو دستۀ «پژوهش‌های سنتی تاریخی برنامه‌درسی» و «پژوهش‌های نوگرای تاریخی برنامه‌درسی» تقسیم‌بندی گردید. پژوهش‌های سنتی تاریخی برنامه‌درسی، بیشتر به روند شکل‌گیری عناصر مختلف برنامه‌درسی با روش روایتی و نگرش قدیمی پرداخته‌اند. پژوهش‌های نوگرای تاریخی برنامه‌درسی، با روش تاریخی نو و با استفاده از تحلیل و انتقاد، موضوع را بررسی کرده‌اند. ضمن بیان پژوهش‌های هر دسته، توصیه می‌شود برای اقدام به پژوهش‌های نظام‌مند در زمینۀ وقایع تاریخی برنامه‌درسی، فصلنامه تاریخ برنامه‌درسی راه‌اندازی شود؛ همچنین با توجه به تعداد معدود پژوهش‌‌های تاریخی برنامه‌درسی در ایران، توجه بیشتر به پژوهش‌های این حوزه ضرورت دارد. 

a review of historical studies on the curriculum: a systematic review

abstractthis research aims to review the historical studies on the curriculum in iran from 1993 to 2021. the relevant papers were searched for in reputable iranian databases (i.e., noor mags, scientific information database (sid), magiran, and comprehensive portal of human sciences). the search keywords were “history of the curriculum”, “historical dimensions of the curriculum”, and “historical curriculum”. the papers published in reputable iranian scientific research quarterlies (validated by the ministry of science, research, and technology) were reviewed and evaluated qualitatively through a checklist. in this review study, 40 papers were identified. finally, 15 papers were included after all titles, inclusion and exclusion criteria, and texts were checked. the historical studies on the curriculum in iran were divided into two categories: conventional historical studies on curriculum and modern historical studies on curriculum. the conventional historical studies on curriculum addressed the formation of different curricular elements through a narrative method from an old-fashioned perspective. however, modern historical studies on curriculum analyzed the matter through a novel historical method using analysis and criticism. in addition to presenting studies in both categories, a quarterly should be published on the history of the curriculum to conduct systematic studies on the chronicles of curricula. given the limited number of historical studies on the curriculum in iran, greater emphasis must be given to research on this area.