بررسی تکوین نظریۀ ولایت عارفانه بر مبنای استحالۀ تمثیلی و چگونگی انتقالِ آن به عصر سهروردی

بسیاری از پژوهشگران، آبشخور تصوف اسلامی را از یک مشرب فکری مشخص جستجو کرده اند. دیدگاه حاکم بر این پژوهش ها، بر مبنای درخت گونگی و داشتن ریشۀ متمرکز بوده است. با توجه به نظریۀ استحالۀ تمثیلی، هر یک از مباحث مورد بحث در تصوف اسلامی، می تواند از ریشه ای جداگانه سر برآورده باشد و این پژوهش بر آن است تا بر مبنای این نظریه، نشان دهد که یکی از سرچشمه های تصوف اسلامی، فرهنگ ایرانی است و تکوین نظریۀ ولایت عارفانه در سرزمین ایران، می تواند حاصل دگردیسی در عقیدۀ ایرانیان به فرّۀ ایزدی باشد. در این مقاله زمینه های محیطی و پیش زمینه های فکری که در تدوین مبحث ولایت عارفانه توسط حکیم ترمذی اثرگذار بوده است؛ موردِ بررسی قرار می گیرد و با ترسیم خط سیر نظریۀ ولایت عارفانه تا زمان سهروردی و بازتاب آن در آثار تعدادی از عارفان و متفکران بزرگ به نظریۀ حکیمانِ متالّهِ سهروردی و ارتباط آن با مبحث ولایت عارفانه پرداخته می شود و چگونگی تلفیق این اندیشه ها که با وجود دگردیسی در عناصر، ماهیّت معنایی آن محفوظ مانده است؛ بررسی می گردد.این بررسی نشان می دهد که پیوند میان حکمت خسروانی و عرفان ایرانی و دگردیسی های تدریجی در نظریۀ ولایت عارفانه، چگونه پیش زمینه های فکری و دگردیسی های نظریِ لازم را برای آن چه که بعدها حاکمیت صوفیان صفوی تفسیر شده، آماده کرده است. زمینه های اولیۀ چنین تحوّلی، در بستر روح و فرهنگ ایرانی فراهم بود و اندیشمندانی چون سهروردی به آن جانی دوباره بخشیدند

A Review of the Mystical Supervision based on Allegorical Metamorphosis and its Transmission to the era of Sohravardi

Many researchers have researched the source of Islamic Sufism from acertain intellectual disposition. The prevailing view of these researchworks, is based on arbolic thinking and having centralized roots.According to the theory of allegorical Metamorphosis, each of the topicsdiscussed in Islamic Sufism, can have separate roots. The present paperaims to show that Iranian Culture is one of the sources of Islamic Sufism,and formation of Mystical Supervision Theory in Iran can be a result ofan evolution in Iranian beliefs about Divine Glory. In this paper, theenvironmental and intellectual backgrounds affecting on thecompilation of the discussion of Mystical Supervision by HakimTermazi, will be discussed. And also by showing the pathway ofMystical Supervision Theory till the era of Sohrevardi and its effect onthe works of great Mystics and Intellectuals, the theory of Sohrevardiand its relevance to the theory of Mystical Supervision will be discussed.Moreover the combination of these ideas - that despite the evolution inelements, has preserved its semantic nature is examined.The present research, shows that the link between Khosravāniwisdom and Iranian Mysticism and the gradual evolution in the theoryof Mystical Supervision, how prepared the intellectual and theoreticalbackgrounds for what later called the Safavi Supervision. The primarybackgrounds of this evolution, was present in the Iranian Culture and agreat thinker like Sohrevardi gave it a new life.Many researchers have researched the source of Islamic Sufism from acertain intellectual disposition. The prevailing view of these researchworks, is based on arbolic thinking and having centralized roots.According to the theory of allegorical Metamorphosis, each of the topicsdiscussed in Islamic Sufism, can have separate roots. The present paperaims to show that Iranian Culture is one of the sources of Islamic Sufism,and formation of Mystical Supervision Theory in Iran can be a result ofan evolution in Iranian beliefs about Divine Glory. In this paper, theenvironmental and intellectual backgrounds affecting on thecompilation of the discussion of Mystical Supervision by HakimTermazi, will be discussed. And also by showing the pathway ofMystical Supervision Theory till the era of Sohrevardi and its effect onthe works of great Mystics and Intellectuals, the theory of Sohrevardiand its relevance to the theory of Mystical Supervision will be discussed.Moreover the combination of these ideas - that despite the evolution inelements, has preserved its semantic nature is examined.The present research, shows that the link between Khosravāniwisdom and Iranian Mysticism and the gradual evolution in the theoryof Mystical Supervision, how prepared the intellectual and theoreticalbackgrounds for what later called the Safavi Supervision. The primarybackgrounds of this evolution, was present in the Iranian Culture and agreat thinker like Sohrevardi gave it a new life.