نشانه‌شناسی غزلی از مولانا

مولانا جلال الدّین محمّد بلخی(604 - 672ق) از شاعران و عارفان بزرگ ایرانی است. درک مفاهیم غزلیّات مولوی برای کسانی که آشنایی کمتری با ذهن و زبان او دارند، دشوار است. وجود اصطلاحات عرفانی، وسعت اطّلاع او از دانش های گوناگون شرعی، مسائل ادبی و فرهنگ عمومی اسلامی از دلایل این امر شمرده می شوند. علی رغم روند رو به رشد مولوی پژوهی در چند دهۀ اخیر و تلاش های ارزندۀ مولوی پژوهان هنوز نکات درخور تامّل بسیاری در تفسیر برخی از غزلیّات این سرایندۀ توانمند به چشم می خورد و جای پژوهش های بایستۀ بسیاری در این عرصه خالی است. بررسی انواع نشانه ها(رمزگان ها) در غزلیّات شمس از مواردی است که کمتر بدان پرداخته شده است. پژوهش حاضر با عنوان نشانه شناسی غزلی از مولانا به واکاوی نشانه های عرفانی و ادبی در یکی از غزلهای مولانا به مطلع:ای رستخیز ناگهان، وی رحمت بی منتها ای آتشی افروخته در بیشۀ اندیشه ها پرداخته و رابطۀ میان دالّ ها و مدلول ها(دلالت) را نشان داده است: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی است و داده ها با استفاده از شیوۀ تحلیل محتوا به روش کتابخانه ای و سندکاوی و بر اساس دانش نشانه شناسی بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. وجود واژه های آتش، جان، حاجب، خامش، خورشید، رحمت، رنگ، زندان، ساقی، سکر، طالب، عقل، علم، کین، مست و مفتاح به عنوان نشانه های عرفانی و قافیۀ میانی ، مجاز و اغراق ، زنجیره های باهم آیی ، غلبۀ وجه تفسیری ، بهره گیری هنرمندانه از بحور عروضی و غنای موسیقی کناری به عنوان بخشی از نشانه های ادبی در این غزل از یافته های این مقاله است.

Semiotics of a Gazal by Jalāl al-Din Rūmi

Mowlanā Jalāl alDin muhammad Rūmi(604 672 h) is one of the iranian poets and Sufis. For those who donamp;rsquo;t know Mowlavi well understanding the concepts in his gazals is a demanding task. The existence of mystical expressions, his broad knowledge of various Islamic sciences, and cultural and literal traditions can be regarded as causes of this. In spite of the growing trend of researching on mowlana in the recent decades and the valuable attempts made by these researchers, there are still lots of points calling for reflection in the interpretation of some Gazals of this knowledgable poet and there are untapped (or unmapped) areas in this regard. Investigating the kinds of signs in shamsamp;rsquo;s amp;ldquo;Gazalsamp;rdquo; is one of those underresearched areas. The present study named amp;ldquo;Semiotics of a Gazal by Jalāl alDin Rūmiamp;rdquo; tries to explore the literal and mystical signs and illustrate the relationships between the signifiers and the signifieds in one of mowlanaamp;rsquo;s gazals that begins with the following line: You! The sudden resurrection and the endless mercy You! The fire in the woods of thought The present study is of descriptive - analytical type . The data has been collected and Investigated by the content analysis procedure, library method and the studying of documents based on the principles of semiotics. The existence of terms like amp;ldquo;fire, life, doorkeeper, silent, sun, mersy, colour, prison, copbearer, intoxication, seeker, wisdom, knowledge, hate, draunk and keyamp;rdquo; as mystical signs and internal rhyme, metonymy, hyperbole, collocation chains, the dominance of interpretive dimension, artistic use of meter, and the richness of peripheral melody as parts of literal signs in this gazal are among the finding of this study.