بررسی تغییرات سطح فقر و تعیین میزان آسیب پذیری خانوارهای روستایی ناشی از افزایش قیمت جهانی مواد غذایی در ایران

مطالعه حاضر، به بررسی اثرات افزایش قیمت مواد غذایی بر سطح فقر و میزان آسیب پذیری خانوارهای روستایی در ایران می‌پردازد. بدین منظور از اطلاعات هزینه‌ای خانوارهای روستایی در سال 1391 استفاده شد. ابتدا کشش‌های قیمتی جبرانی با استفاده از سیستم تقاضای تقریباً ایده‌آل درجه دوم محاسبه و اثر افزایش توام قیمت جهانی مواد غذایی بر رفاه خانوارها مورد بررسی قرار گرفت، تا از آن بتوان در محاسبه شاخص آسیب پذیری و تغییرات سطح فقر در خانوارهای روستایی استفاده نمود. نتایج نشان می‌دهد که پس از افزایش قیمت، خانوارها از نظر رفاهی در وضعیت بدتری قرار گرفته، به گونه‌ای که شاخص رفاهی تغییرات جبرانی محاسبه شده برای گروه‌های مواد غذایی مورد مطالعه، 78/530 هزار ریال به دست آمد که این میزان حدود 28/6 درصد متوسط درآمد ماهانه خانوارهای روستایی را به خود اختصاص می‌دهد و از آن، تحت عنوان شاخص آسیب پذیری یاد می‌گردد. با عنایت به خط فقر محاسبه شده پس از افزایش قیمت مواد غذایی (71/2772 هزار ریال)، بالغ بر 49 درصد خانوارهای روستایی، مخارج کمتری نسبت به این میزان را صرف تهیه مواد غذایی می‌نمایند و به عبارتی، دچار فقر تغذیه ای می‌باشند. همچنین نتایج نشان داد که در اثر افزایش قیمت مواد غذایی نزدیک به 14 درصد (معادل 2764 خانوار) به تعداد خانوارهای فقیر اضافه شده است. نتایج این مطالعه می‌تواند به منظور حمایت از اقشار آسیب پذیر و تامین امنیت غذایی و افزایش رفاه اجتماعی از طریق کمک به طراحی سیاست‌های اقتصادی، حائز اهمیت باشد؛ به نحوی که آثار منفی رفاهی گروه‌های کم درآمد جبران گردد.