بررسی آثار تغییرات نرخ ارز حقیقی موثر، صادرات و واردات بر تراز تجاری ایران

تراز تجاری از مهم ترین متغیرهای کلان و از محدودیت های استراتژیک اقتصاد کلان برای کشورهای در حال توسعه می باشد. نرخ ارز که رابطه برابری پول ملی و یا ارزش پول ملی در مقابل پول های بیگانه (اسعار) تعریف می­گردد، به عنوان یکی از عوامل کلیدی موثر بر تراز تجاری کشورها شناخته می شود. از آنجا که نرخ ارز موثر واقعی، تغییر و تحول قیمت ها و هزینه­های نسبی را با یک پول مشترک اندازه می­گیرد، عمومی ترین شاخص استفاده شده برای رقابت پذیری است. این شاخص موقعیت رقابتی کشور را نشان می­دهد. آشفتگی و نوسان در عملکرد این شاخص، از یک طرف مبین عدم تعادل در اقتصاد و از سوی دیگر، علت بی ثباتی بیشتر محسوب می شود. با توجه به اینکه جهت و میزان اثر گذاری نرخ ارز حقیقی بر تراز تجاری از موضوعات بسیار با اهمیت است، در این پژوهش تغییرات نرخ ارزحقیقی موثر بر تراز تجاری ایران و شرکای عمده برای داده­های سالانه دوره 90-1372 در قالب مدل تصحیح خطای برداری (vecm) بررسی شده و نتایج حاکی از آن است کهدر کوتاه مدت نوسانات نرخ ارز حقیقی موثر تنها برای کشور آلمان منجر به کاهش تراز تجاری می­گردد و در بلند مدت، برای کشور ایتالیا منجر به افزایش تراز تجاری می­گردد.