بررسی اثرات صرفه‌های ناشی از تجمع های صنعتی بر رشد اقتصادی در استان‌های ایران (1389-1379)

در ادبیات اقتصاد شهری و منطقه‌ای، با توجه به مفاهیم مشترک مدل‌ جغرافیای اقتصادی جدید (neg) و مدل­های رشد درونزا، تجمع فضایی فعالیت‌های اقتصادی و رشد اقتصادی، فرایندهایی جدایی‌ناپذیر هستند. در مدل‌های رشد درونزا چگونگی ایجاد فعالیت‌های اقتصادی جدید، از طریق نوآوری بررسی می‌شود. در مدل‌neg، هدف، بررسی چگونگی استقرار این فعالیت‌های اقتصادی جدید و چرایی تمرکز آنها است. بنابراین، در مدل neg، نوآوری، استقرار و مکان‌یابی و رشد، فرایندهایی متصل به هم هستند.براین اساس، هدف این مقاله، بررسی اثرات صرفه‌های ناشی از تجمع‌های صنعتی بر رشد اقتصادی استان‌های ایران بوده که در دو بخش نظری و تجربی، به آن پرداخته شده و در بخش نظری، مدلی در چارچوب مدل neg  ارائه  و نشان داده می شود که تجمع فعالیت‌های صنعتی بر رشد اقتصادی موثر است. در بخش تجربی به منظور برآورد و آزمون  الگوی نظری، از اطلاعات استانی، طی سال‌های 1379 تا 1389 و روش گشتاورهای تعمیم یافته (gmm) استفاده شده است. نتایج حاصل از آزمون تجربی الگوی پژوهش، تاثیر مثبت و معنادار تجمع‌های صنعتی بر رشد اقتصادی را در سطح استان­های ایران طی دوره 1389-1379 نشان می‌دهد. لازم به ذکر است به منظور آزمون تجربی الگوی پژوهش، میزان تجمع صنعتی به وسیله‌ شاخص مائورل- سدیلوت، محاسبه شده است. محاسبه‌ این شاخص برای فعالیت­های صنعتی به تفکیک کدهای isic دو رقمی نشان می‌دهد که صنعت سایر تجهیزات و وسایل حمل و نقل (کد 35)، تجمعی‌ترین و صنعت انتشار و چاپ (کد 22) غیرتجمعی‌ترین صنعت هستند.