گسترش حق رای، دموکراسی و نابرابری درآمدها: یک الگوی نظری و برخی شواهد از ایران

نابرابری در توزیع درآمد و ثروت به مثابه­ یک شاخص اقتصادی- اجتماعی از حساس­ترین متغیرهای سیاستی است که احتمال اثرپذیری آن از ساختارهای سیاسی بسیار زیاد است. بر این اساس، روند دموکراتیزه شدن در قرون اخیر که با گسترش حقّ رای همراه بوده، سیری از تحوّلات اقتصادی را موجب گردیده که از جمله آنها مساله­ بسیار مورد مناقشه­ توزیع مجدّد درآمد و نابرابری درآمد و ثروت است. برای بررسی این موضوع، از رویکرد اقتصاد خرد نئوکلاسیک و یک اقتصاد فرضی بهره گرفته و چگونگی تاثیرپذیری توزیع مجدد و نابرابری درآمدها از گسترش حقّ رای در جامعه­ای که ارکان قدرت سیاسی و اقتصادی آن در اختیار طبقه ممتاز اشراف و ثروتمندان است، نشان داده می­شود. در این چارچوب تحلیلی، هر چه حق رای در جامعه گسترش می­یابد و به طبقات اجتماعی فقیرتر نفوذ می­کند، نرخ بهینه­ مالیاتی افزایش یافته و توزیع مجدد درآمد به سمت اقشار فقیر وسیع­تر می­گردد و لذا نابرابری کاهش می­یابد. شواهد به دست آمده برای ایران حکایت از آن دارد که دموکراسی را می­توان عاملی تعیین­کننده در توزیع یا باز توزیع درآمدها دانست.