طراحی یک الگوی هشدار بحران ارزی برای اقتصاد ایران؛ رویکرد پروبیت

در این مقاله علاوه بر بررسی فصلی وضعیت رشد نرخ ارز و ذخایر ارزی بانک مرکزی، نحوۀ عملکرد بانک مرکزی در مواجهه با بحران‌های ارزی مشخص شده است. سپس یک الگو برای پیش‌بینی بحران‌های ارزی با رویکرد پروبیت نیز ارائه شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بانک مرکزی و سایر عاملان اقتصادی فصل‌های یکسانی را بحرانی تلقی نمی‌کنند و هر فصلی که تحریم در آن تصویب شود فارغ از زمان اجرایی شدن آن، احتمالاً از منظر عاملان اقتصادی به بحران ارزی منجر خواهد شد. در اکثر بحران‌های ارزی، بانک مرکزی با خرید ارز جهت افزایش ذخایر ارزی خود، وضعیت بحران ارزی را تشدید نموده است. طول دوره بحران‌ها در همۀ موارد به جز دوران کرونا از دو فصل بیشتر نشده است. در بین متغیرهای داخلی الگو، متغیرهای رشد نقدینگی، رشد نرخ ارز، رشد ذخایر ارزی، وابستگی به درآمد نفتی و تحریم از عوامل موثر بر پیش‌بینی بحران ارزی هستند. همچنین، متغیرهای رشد بخش حقیقی، رشد قیمت جهانی نفت و تفاضل رشد نرخ ارز از روند بلندمدت از عوامل موثر بر کاهش احتمال وقوع بحران‌های ارزی هستند. الگوی پیشنهادی برای هشدار بحران‌های ارزی نیز از قدرت تبیین بالایی برخوردار است. به‌عنوان توصیه سیاستی پیشنهاد می‌شود که بانک مرکزی به جای تثبیت نرخ ارز به تثبیت رشد نرخ ارز در میان‌مدت بپردازد تا با کاهش محیط تورمی و نوسانات ارزی، اعتبار خود را در بین عاملان اقتصادی بالا ببرد

early warning model and currency crisis in the iranian economy a probit approach

in managed floating exchange rate systems, one of the important issues facing monetary policymakers is defining the exchange rate corridor and committing to it. in developing countries (with a low flow of foreign capital and limited access to international financial markets), it is difficult to follow committed policies. iran is not only an oil-exporting country but also has limited access to export earnings due to sanctions. the central bank is heavily dependent on the government policies. consequently, these causes have led to 5 currency crises since 1991. therefore, having an early warning system for iran’s exchange market is essential for monetary policymakers. one of the prominent aspects of this study is the definition of crisis index, which considers not only the direct intervention of the central bank in the exchange market but also both the exchange rate growth and the central bank’s foreign reserve growth rate. finally, using the probit approach, an early warning system with a low noise-to-signal ratio is proposed. methodologyquarterly data from 1990 to 2023 for iran and the united states were used in the model. domestic data represent the real and monetary sectors of iran’s economy, and u.s. data represent the world economy.first, using bai-perron (1997) and oil revenue as a state variable of the economy, the duration was divided into three periods: low oil revenue, high oil revenue, and sanctions. the random walk equation was estimated. logoil t =a+b  logoil t-1 + ε t                                                                (1)second, for each period, according to weymark’s (1995) model, the exchange market pressure (emp) and direct intervention indices were calculated. then the average and standard deviation of both the exchange rate growth and the central bank’s foreign reserve growth rate were calculated.third, the situation in each quarter is determined as shown in tables 1 and 2:table 1: the situation in each quarter in leaning with the wall intervention type  rt≥r-σr rt