ارزیابی ریسک فروش نفت به روپیه، یوان و یورو مطالعه موردی درآمدهای نفت ایران

وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی، شرایط را برای اعمال تحریمِ شدید تر فراهم کرده است. یکی از راه هایی که برای رفع محدودیت های حاصل از تحریم مطرح شده، دریافت درآمدهای نفتی بر حسب پولی غیر از دلار است. در همین راستا، پژوهش حاضر، به ارزیابی ریسک جایگزین کردن پول ملی دریافت کنندگانِ نفت ایران به جای دلار می پردازد. یوان و روپیه برای دوره زمانی 2019:051990:01 و یورو برای دوره زمانی 2019:051999:01 با روش های خودتوضیح جمعی میانگین متحرک (arima) و خودتوضیح آستانه ای (setar) مدل سازی شده و سپس، سود و زیان این راهکار برای دوره زمانی 2019:06 تا 2021:12 بر اساس درآمد صادرات نفت ایران به چین، هند و اروپا محاسبه شد. نتایج پیش بینی ها، حاکی از این است که به دلیل تقویت ارزش دلار در صورت عدم پوشش ریسک، راهکار فروش نفت به چین و هند و دریافت پول ملی آنها موجب زیانی به اندازه 5 تا 23 درصد ارزش صادراتی نفت ایران به این دو کشور خواهد شد که قابل توجه است. پس اولاً، می باید با دیپلماسی مناسب، امکان این فراهم شود که ریسک کاهش ارزش پول ملی واردکنندگانِ نفت ایران، در قراردادهای فروش نفت، لحاظ شود. ثانیاً، به عنوان نمونه، نشان داده شد که تصمیمات سیاسی، تا چه اندازه می تواند آثار اقتصادی به همراه داشته باشد. بنابراین انتظار می رود، ملاحظات اقتصادی به طور جدی و شفاف در فرایند تصمیم گیری سیاسی، مدنظر قرار گیرد.

Risk Assessment of Selling Oil in Rupee, Yuan and Euro: A Case Study of Iran’s Oil Revenues

Dependency of Iranian Economy on oil revenues has provided conditions for imposing further sanctions on Iran. One way for Iran to get rid of sanctions is to sell its oil in currencies other than US dollar. In this regard, this article evaluates the risks for Iran if it, in selling oil, substitutes US dollar with currencies of its oil importing countries. We firstly apply Autoregressive Integrated Moving Average (ARIMA) and SelfExciting Threshold Autoregressive (SETAR) models on Yuan and Rupee data for the period of 1990:012019:05 as well as on Euro data for the period of 1999:012019:05 and then based on the estimated models, forecast losses and gains for the period of 2019:062021:12 if Iran sells oil to China, India and Europe and receive payments respectively in Yuan, Rupee and Euro. Our forecasts indicate that selling oil to India and China and receiving oil revenue in Rupee and Yuan respectively will significantly decrease value of oil exports in range of 523 percent due to very likely devaluation of these currencies vs. the US dollar. Therefore, Iran must firstly use in its oil transaction relevant diplomacy with its oil importing countries, requesting them to share in risks of devaluation of their currencies vs. US dollar. Secondly, as a particular example, this article shows that political decisions may bring in economic consequences for the country. Therefore, Iranian authorities are expected to consider economic consequences of their political decisions more seriously and with sufficient transparency.