واکاوی اثر تغییر نرخ سود سپرده بانکی بر متغیرهای کلان اقتصاد در چارچوب الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری

با توجه به اینکه بالاترین سهم بازار تامین مالی کشور، مربوط به بخش بانکی است، واکاوی اثر اعمال سیاست پولی از مسیر سیستم بانکی بر اقتصاد، حائز اهمیت است. بدین منظور هدف از نگارش مقاله حاضر، بررسی تاثیر تغییر نرخ سود سپرده‌های مدت‌دار، به عنوان یکی از مهمترین منابع تامین اعتبار بانک‌ها از مسیر سیستم بانکی بر سطح کلان اقتصاد ایران، در چارچوب یک الگوی اقتصادسنجی کلان ساختاری، طی دوره 1396 1352 است. در این راستا، ابتدا به تدوین الگو با تمرکز بر سیستم بانکی کشور پرداخته شد. در مرحله بعد، به منظور مشاهده اثر تغییر نرخ سود سپرده بانکی، سه سناریوی افزایش، کاهش و سیاست میخکوب کردن نرخ سود، در الگو لحاظ گردید. نتایج نشان می‌دهد، میان نرخ سود سپرده و تولید ناخالص داخلی، رابطه منفی برقرار است. همچنین افزایش نرخ سود سپرده‌های مدت‌دار از مسیر منابع آزاد اعتباری بانک‌ها، به افزایش میزان اعتباردهی سیستم بانکی منجر می‌شود که اثر مستقیم بر سرمایه‌گذاری دارد و از طرف دیگر، افزایش نرخ مذکور، به افزایش هزینه استفاده از سرمایه منتهی می‌گردد و تاثیر معکوس بر سرمایه‌گذاری دارد که در مجموع، اثر هزینه استفاده از سرمایه، قوی‌تر بوده و بنابراین، سرمایه‌گذاری کاهش، و تولید نیز 0.66 درصد کاهش می‌یابد. در سناریوی کاهش نرخ سود سپرده، نتایج عکس مشاهده گردید و میزان تولید 0.71 درصد افزایش یافت. در حالی که تحت سناریوی میخکوب کردن نرخ سود سپرده مدت‌دار در 17 درصد، میزان تولید 0.46 درصد افزایش پیدا کرد. بنابراین در مجموع، افزایش نرخ سود سپرده، براساس نظریه مک‌کینون و شاو، مورد تایید قرار نگرفت و به کاهش تولید منجر گردید.

Assessing the Impact of Changing the Bank Deposit Profit Rate on Macroeconomic Variables in a Macro-structural Econometric Model

Assessing the impact of a monetary policy through the banking system on the economy is important because the highest share of Iran rsquo;s finance market belongs to the banking sector. For this purpose, this research aims to investigate the impact of changing the bank deposit profit rate through the banking system. This paper focuses on the role of deposits as one of the main financing sources of banks in a macrostructural econometric model over the period of 19732017.In this respect, focusing on Iran rsquo;s banking system; a model was first formulated according to the structure of the Iranian economy. Then, three scenarios, including increasing the profit rate, decreasing the profit rate, and pegging policy, were incorporated into the model to observe the impact of profit rate changes.The results of the simulation reveals a negative relationship between the deposit profit rate and gross domestic product. An increase in the bank deposit profit rate along with increasing the deposits through free credit resources raises credit provision by the banking system, causing a direct impact on investment. On the other hand, implementing this scenario increases the cost of capital and creates an inverse effect on investment. However, the impact of the cost of capital is stronger and leads to a reduction in investment and, consequently, reduces the output by 0.66%.In the scenario of decreasing the profit rate, opposite results are observed, and the output increases by 0.71%. In the third scenario (Pegging deposit profit rate to 17%), however, the output increases by 0.46%. Therefore, the results implies that an increase in the bank profit rate is not confirmed by the theory of McKinnon and Shaw and decreases the GDP.