مطالعه هزینه‌های تحمل‌ناپذیر سلامت و میزان زایش فقر خانوارها در چارچوب نظریه چرخه زندگی با رویکرد شبه پنل

این مقاله، با هدف بررسی شاخص درصد خانوارهای دارای هزینه تحمل ناپذیر سلامتی و درصد زایش فقر در مناطق روستایی و شهری کشور، قبل و پس از اجرای طرح تحول سلامت، برپایه نظریه چرخه زندگی و رویکرد شبه پنل تدوین شد. در این بررسی، آمار استنباطی برای تحلیل نتایج به کار گرفته شده است. با استفاده از داده های پیمایشی هزینه درآمد خانوارهای کشور در سال های 1392 تا 1395، سرپرستان متولدین 1323 تا 1372 به ده گروه سنی با فاصله پنج سال، تفکیک و محاسبات با نرم افزار stata13 و excel انجام شد. شاخص ها، در دو حالت وزنی و غیروزنی برای کل خانوارها و خانوارهای دارای هزینه سلامت، محاسبه شد. پس از اجرای طرح تحول سلامت، درصد خانوارهای دارای هزینه تحمل ناپذیر سلامتی، روند تقریباً ثابت داشت و درصد زایش فقر، کمی کاهش یافت. بخش روستایی و شهری در سال 1393 در حالت بررسی بدون وزن، خانوارهای دارای هزینه های سلامت، با کمترین درصد خانوارهای مواجه با هزینه های تحمل ناپذیر و درصد زایش فقر مواجه شدند. در مجموع، مناطق روستایی و خانوارهای دارای سرپرستان مسن، با هزینه تحمل ناپذیر سلامتی و میزان زایش فقر بیشتری مواجه بودند.

The Study of Catastrophic Health Expenditure and Impoverishment of Households based on Life-cycle Theory using Pseudo-Panel Approach

This study aims to investigate the percentage of households facing catastrophic health expenditure and the impoverishment index before and after the implementation of the Health System Reform Plan (HSRP) in rural and urban areas of Iran. This research is based on statistical inference, lifecycle theory and pseudopanel approach, which uses household incomeexpenditure survey data during 20142017. Using the STATASE13 and Excel softwares, households were categorized in 10 age groups of households rsquo; heads born between 1944 and 1993 within fiveyear intervals. The indexes were calculated in weighted and nonweighted cases for total households, and households having health expenditure. After the implementation of HSRP, the percentage of households with catastrophic health expenditure remained relatively unchanged and impoverishment index decreased slightly. In 2015, both rural and urban households having health expenditure in nonweighted case were faced to the least catastrophic expenditure and the least impoverishment index. Totally, rural and urban areas with elderly householdheads experienced the highest catastrophic health expenditure and impoverishment rate.