اثرات بازگشتی مربوط به بخش‏های اقتصادی و خانوارها در نتیجه ارتقا کارایی مصرف گازوییل

یکی از مهم‏ترین سیاست‏هایی که می‏تواند برای کنترل مصرف گازوییل در ایران مورد استفاده قرار گیرد ارتقا کارایی مصرف این فرآورده نفتی است. ارتقا کارایی مصرف گازوییل در کنار خود مسیله‏ای به نام اثرات بازگشتی را به همراه دارد. اثرات بازگشتی حالتی است که طی آن کاهش انتظاری در مصرف گازوییل (به دنبال ارتقا کارایی آن) به دلیل کاهش قیمت موثر گازوییل تا اندازه‏ای خنثی می‏شود. بدیهی است که بی‏توجهی به اثرات بازگشتی باعث خنثی شدن نتایج مد نظر برای ارتقا کارایی خواهد شد. در این مقاله و، با استفاده از مدل تعادل عمومی قابل محاسبه مبتنی بر ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385، اثرات بازگشتی ناشی از ارتقا کارایی مصرف گازوییل تحت سه سناریوی ارتقای کارایی 5 درصدی، 8 درصدی و 10 درصدی در بخش‏های مختلف اقتصاد و خانوارهای مختلف بررسی می‏شود. نتایج نشان می‏دهند که تحت هر سه سناریو، ارتقا کارایی مصرف گازوییل، باعث ایجاد اثرات بازگشتی در بخش‏های مختلف و خانوارها می‏شود. به طوری که بخش حمل و‏نقل ریلی تحت هر سه سناریو با مقادیر اثرات بازگشتی، به ترتیب برابر با 3/48، 8/33 و 6/25 درصد، دارای بیشترین اثرات بازگشتی بوده است. در مورد خانوارها نیز نتایج نشان می‏دهد که اثرات بازگشتی خانوارهای شهری تحت سه سناریو به ترتیب برابر با 01/3، 50/2 و 70/1 درصد و در مورد خانوارهای روستایی نیز، به ترتیب برابر با 40/5، 13/3 و 90/1 درصد، بوده است. نتایج مربوط به تغییرات در سطح فعالیت بخش‏ها نیز نشان می‏دهد که تحت هر سه سناریو، میزان تولید و سطح فعالیت بخش‏های مختلف به دنبال شوک کارایی افزایش یافته‏اند. تولید ناخالص داخلی نیز در نتیجه ارتقا 5، 8 و10 درصدی، کارایی به ترتیب معادل 009/0، 012/0 و 015/0 درصد رشد دارد.