اندازه گیری استقلال قانونی بانک مرکزی در قانون جدید بانک مرکزی

اعطای استقلال به مقام پولی برای حل مساله تورش تورمی یک تصمیم مهم سیاسی به شمار می‌آید که بسیاری از کشورها با اتخاذ آن، به اقتصاد خود اطمینان خاطر داده‌اند که مهار تورم و ایجاد ثبات اقتصاد کلان، قیدی الزام آور برای مقامات سیاسی محسوب می‌شود. برخی از کشورها چنین تصمیمی را در قانون اساسی و برخی دیگر در قانون مربوط به بانک مرکزی و برخی دیگر بدون الزام قانونی در عمل بدان پای‌بند هستند. با ابلاغ قانون جدید بانک مرکزی این سوال پیش می‌آید که آیا در قانون جدید چنین تصمیمی گرفته شده است یا خیر؟ از آنجایی‌که استقلال بانک مرکزی یک مقوله ذومراتب و طیفی است این پژوهش تلاش کرده است تا با استفاده از مشهورترین شاخص‌های اندازه‌گیری استقلال (شاخص کوکرمن و  شاخص گریلی) میزان استقلال بانک مرکزی در قانون پولی و بانکی و قانون جدید بانک مرکزی را اندازه‌گیری کرده و با میزان استقلال بانک‌های مرکزی سایر کشورها مقایسه کند. نتایج نشان می‌دهد استقلال بانک مرکزی در قانون جدید بانک مرکزی به نسبت قانون پولی و بانکی کشور، بر مبنای شاخص گریلی افزایش 16.6 درصدی و بر مبنای شاخص کوکرمن نیز افزایش حدود 7 درصدی را در بر دارد. اما مقایسه میزان استقلال قانونی در قانون جدید بانک مرکزی نشان می‌هد که استقلال قانونی بانک مرکزی در قانون جدید کماکان بانک مرکزی را در زمره 25 درصد کشورهای با کمترین میزان استقلال قرار می‌دهد.

measuring iran central bank de jure independence in new act

enhancing the independence of the monetary authorities to mitigate inflationary bias is seen as a crucial political decision. many countries, by adopting this approach, have assured their economies that controlling inflation and achieving macroeconomic stability are binding constraints for political authorities. some countries enshrine such independence in their constitution, others through legislation related to the central bank, while some adhere to it in practice without any legal mandate. with the introduction of the new central bank act, questions arise about whether this principle has been upheld. this study employs prominent independence measurement indicators, namely the cukierman index and the grilli index, to assess the central bank’s independence under both the monetary and banking act and the new central bank act, as well as to compare it with other countries’ central banks’ independence. the results indicate that, compared to the monetary and banking act, the new central bank act has increased the central bank’s independence by 16.6% based on the grilli index and by approximately 7% based on the cukierman index. however, despite these improvements, the legal independence of the central bank under the new act remains within the lowest 25% globally.