اندازه‌ گیری شاخص ‌های وضعیت اقتصاد ایران در زنجیره ‌های جهانی ارزش و مقایسه با کشورهای منتخب

زنجیره‌های جهانی ارزش، محصول پیچیده گسترش پراکندگی بین‌المللی تولید است که سازمان تولید اقتصاد جهانی را متحول کرده و تجارت خدمات و کالاهای واسطه‌ای را افزایش داده است. این شکل نوین تجارت به کشورهای در حال توسعه اجازه داده است تا بدون دارا بودن مزیت نسبی در کل یک صنعت، با تخصص یافتن و مزیت نسبی در وظایف، از منافع تجارت‌ بین‌الملل بهره ببرند. با توجه به اهمیت فزاینده زنجیره‌های جهانی ارزش، هدف تحقیق حاضر تجزیه و تحلیل جایگاه اقتصاد ایران در زنجیره‌های جهانی ارزش برای سال‌های 1990 و 2015 است. به این منظور  با استفاده از جداول داده-ستانده جهانی unctad-eora، شاخص‌های مشارکت، موقعیت و طول زنجیره ارزش برای کل اقتصاد ایران و نیز 24 بخش آن محاسبه شده است. به طور کلی نتایج نشان می‌دهد ادغام پسین اقتصاد ایران در زنجیره‌های جهانی ارزش افزایش یافته اما ادغام پیشین آن کم شده و اقتصاد ایران به سمت بالادست زنجیره ارزش حرکت کرده است. ضمن اینکه ایران برای کسب منفعت از زنجیره‌های جهانی ارزش، مسیر رقابت با اتکا به وفور عوامل را در بخش‌های آلاینده و انرژی‌بر نظیر نفت، معدن، پتروشیمی و صنایع فلزی دنبال می‌کند و ظرفیت‌های قابل توجه آن در بخش‌های خدماتی مغفول مانده‌اند.