اشتغال ‌زایی خالص و عوامل موثر بر آن در صنایع تولیدی ایران

سند چشم‌انداز ج.ا.ا. دستیابی به اشتغال کاملرا از ویژگی‌های اقتصادی ایران در افق 1404 قلمداد نموده است. با این وجود، شواهد موجود حاکی از آن است که علاوه بر آن‌که اقتصاد ایران نتوانسته است اشتغال مورد پیش‌بینی در برنامه‌های توسعه را ایجاد نماید، بخش عمده‌ای از اشتغال موجود نیز در طول هر برنامه از بین رفته است. بنابراین خالص اشتغال ایجاد شده یا اشتغال‌زایی خالص به مراتب کمتر از مقادیر پیش‌بینی شده بوده و از این رومی‌توان تاثیر آن را بر نرخ‌های بیکاری دو رقمی نشان داد. با چنین رویکردی، پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از داده‌های صنایع تولیدی بر حسب کدهای دو رقمی‌ isic طی دوره‌های 93-1379، میزان اشتغال‌زایی خالص را محاسبه و با ارزیابی عوامل موثر بر آن، گامی در راستای دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز -اشتغال کامل- بردارد. با استفاده از مدل اقتصادسنجی داده‌های تلفیقی عوامل موثر بر ایجاد اشتغال در پنج گروه ویژگی‌های بنگاه، صنعت، مخارج، نیروی‌انسانی و محیطی رتبه‌بندی شده‌اند. نتایج حاصل نشان داده است اگرچه صنایع ایران به لحاظ اشتغال‌زایی دارای تمایزات اساسی‌اند، اما ایجاد اشتغال صنعتی، پدیده تصادفی نبوده و می‌توان با شناسایی عوامل موثر بر آن زمینه را برای افزایش یا کاهش آن فراهم نمود.

net job creation and its effective factors in iranian manufacturing industries

according to the islamic republic of iran’s 20-years plan in the outlook 1404, achieving to the full employment has been considered as one of the most important economic features of iran. however, the existing evidences suggest that the employment problem is still a critical topic in iran’s economic issues. a part of it is because of iran’s economy hasn’t created predicted jobs subject to predicted goals in development plans. in addition to the inability of iran’s economy in creating predicted jobs, a major parts of employment rates have been destructed during each plan. therefore net employment created, of what is called net-job creation in economic literature, is far less than predicted amounts for iran’s economy and hence its effect is manifested in high unemployment rates. with this approach, the present study aims to take a step toward achieving the goals of future outlook plan –full employment- by investigating net employment in iran’s manufacturing industries and identifying and evaluating the factors affecting them. to do this, the manufacturing industries data in terms of isic 2-digit codes has been collected from statisticed center of iran (sci) during 2000-2014 (3th, 4th, and 5th development plan) .also, net job creation in selected industries are significantly influenced by the combination of size and ownerships of the firms, capital intensity and investment growth, entry rate and industry growth, industry structure, technology level, profitability, productivity, wages and salaries, skill levels and gender compositionry employment, and paid taxes. therefore and in terms of policy point of view, these results demonstrate that creating industrial employment is not a random phenomenon, and the fluctuations of industrial employment can be control by identifying the factors affecting that.