نابرابری درآمد و استطاعت خرید مسکن در کلان‌شهرهای ایران با رویکرد شبه‌پنل

مسکن از مهم‌ترین و گران‌قیمت‌ترین دارایی های دوران زندگی انسان و کالایی پرهزینه است. بنابراین استطاعت مالی خرید مسکن در سبد هزینه خانوار از موضوعات پراهمیت به شمار می‌رود. در این مقاله بر پایه مدل ژانگ (2015) و نیز مطالعه متلک و ویگدور (2008) ، با ترکیب داده های مقطعی هزینهدرآمد خانوار تولید شده توسط مرکز آمار ایران و با ساخت داده های شبه پانل و نیز با داده سازی به روش کوهورت و تکرار مقاطع، رفتار خانوارها به مدت 25سال مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعه حاضر برای دوره زمانی 1394-1370 و شامل هفت کلان شهر تهران، کرج، مشهد، اصفهان، تبریز، شیراز و اهواز می باشد که تنها مناطق شهری را در بر می گیرد. از آنجا که ثروتمندان بیش از تقاضای مصرفی خود سرمایه گذاری سوداگرانه در مسکن انجام می دهند، این رفتار، عملکرد بازار مسکن و تقاضای موثر مسکن کم درآمدها و میان درآمدها را از طریق تشدید نابرابری درآمد تحت تاثیر قرار می دهد. نتایج نشان می دهد افزایش نابرابری درآمد سرانه خانوارها در کلان‌شهرها اثر منفی و معناداری بر درآمد باقیمانده (مخارج غیرمسکن خانوارها) و اثر مثبت و معنادار بر نسبت قیمت مسکن به درآمد خانوار و نسبت اجاره به درآمد دارد. افزایش نابرابری به صورت افزایش شکاف بین گروه های دارای درآمد بالا و درآمد پایین منجر به کاهش قدرت خرید مسکن خانوارهای کم درآمد و میان درآمد شده و کیفیت استفاده این خانوارها به طور معنادار کاهش می یابد.

Income Inequality and Housing Affordability in Selected Metropolises of Iran: A Pseudo-Panel Approach

Housing is one of the most important and most expensive assets of the human life. It is an expensive commodity that requires longterm planning to purchase it, so housing affordability in the household budget portfolio is one of the most important issues. In this paper, based on Zhang (2015) model and Matlack and Vigdor (2008) study and using a crosssectional household income expenditure microdata generated by the Iranian Statistics Center, we generate pseudopanel data. We make cohorts by repeated cross sectional data and monitor family behavior for 25 years. This study was conducted for the period of 1991 to 2015 and includes seven metropolises: Tehran, Karaj, Mashhad, Isfahan, Tabriz, Shiraz and Ahwaz, which covers only urban areas. The target population studied in this study is those who were born between the years 19301989. The empirical results demonstrate that higher per capita income inequality of household within metropolises has a negative and significant effect on residual income (household nonhousing expenses) and a positive and significant effect on the house price and rent. That is, higher income inequality is related to a lower residual income, higher renttoincome ratio and higher housingpricetoincome ratio for lowincome households.In particular, a rise in income inequalities, as increase in gap between highincome groups and low incomes, lead to a reduction in housing affordability of middle/lowincome households, and the quality of use of these households is significantly reduced. The results also show that permanent income has a positive and significant effect on housing affordability, and higher permanent income leads to increase in residual income.