رشد بخشی و مرکزیت در بازار سهام ایران: کاربرد تحلیل شبکه‌های پیچیده

قیمت سهام و تغییرات آن از مهم ترین عوامل مورد توجه در ارزیابی ارزش اقتصادی یک شرکت در بازار سهام است که تصمیمات سرمایه گذاری افراد را در محیط اقتصادی منعکس می کند. تغییرات قیمت سهام مستقل از یکدیگر نیستند؛ از این رو، مطالعه همبستگی تغییرات قیمت سهام، درک بیشتری از عملکرد بازار برای سرمایه گذاران فراهم می نماید. تجزیه و تحلیل بازار سهام بر اساس شبکه های پیچیده، مطالعه همبستگی قیمت های سهام را فراهم می سازد. در این مقاله، با استفاده از داده های بازار سهام در بورس اوراق بهادار تهران، شبکه بازار سهام ایران با روش آستانه ایجاد و سپس ویژگی های ساختاری شبکه بررسی و مرکزیت سهام محاسبه می شود. نتایج با بررسی معیار مرکزیت در شبکه و رتبه بندی صنایع بر اساس آن، نشان می‌دهد صنایع تولید محصولات شیمیایی با ضریب ارزش افزوده نسبتاً بالاتر، بیش ترین معیار مرکزیت را در بین صنایع دارند. به علاوه بخش های عمده اقتصادی که دارای رشد بیشتری هستند، مرکزیت نسبتاً بالاتری نیز دارند. بدین روی، چنانچه صنعت با رشد بیشتری همراه باشد، ارتباط بین سهام در آن صنعت ممکن است قوی تر و صنعت مرکزی تر باشد. به عبارت دیگر، رشد بخشی در اقتصاد ایران می تواند در مرکزیت یا میزان ارتباط بین سهام های هر بخش انعکاس یابد. این تحلیل ها امکان بینش عمیق تر ساختار داخلی بازار سهام را فراهم می نماید.

Sectoral Growth and Centrality in Stock Market in Iran: Application of Complex Network Analysis

Stock price and its changes which reflect the individuals rsquo; investment decisions in economic environment are the most important factors in evaluating the economic value of a company in stock market. Stock price changes are not independent of each other. Therefore, study of the correlation between stock price changes provides a better understanding of market performance for investors. Analysis of the stock market based on complex networks makes it possible to study the correlation of stock prices. In this paper, using the stock market data in Tehran Stock Exchange, Iran's stock market network is created by the threshold method, then the structural characteristics of the network are examined and the stock centrality is calculated. By examining the criterion of the stock centrality in the network and ranking industries based on it, results show that the industries producing chemical products with a relatively higher value added ratio have the highest degree of centrality among other industries. In addition, major economic sectors with more growth are relatively more centralized. Hence, if the industry has more growth, the relationship between its stocks may be stronger and more centralized. In other words, sectoral growth in Iran economy can reflect in centrality or relationship between stocks in that sector. These analyses provide a more indepth insight into the structure of the stock market.