بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های گردوی مناطق مختلف کشور با استفاده از نشانگر مورفولوژیک کمی

شناسایی و جمع آوری ژنوتیپ های بومی درختان میوه اولین گام در برنامه های اصلاحی به شمار می رود در کشور ما به دلیل عدم شناخت کافی از ژرم پلاسم گیاهان باغی برنامه های اصلاحی مناسبی بر روی محصولات باغی خصوصا گردو انجام نشده است. هدف این تحقیق گروه بندی ژنوتیپ های گردو بر اساس صفات کمی مهم و تعیین فواصل ژنتیکی آنها می باشد . در این تحقیق 138 ژنوتیپ گردوی ایرانی از توده تویسرکان و چهار کلکسیون کشور( کرج، شاهرود، ارومیه و مشهد) با اندازه گیری 16 صفت مورفولوژیک ( کمی) مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپ های مورد مطالعه بر حسب داده های کمی بر اساس الگوریتم clink مورد تجزیه خوشه ای قرار گرفتند. جهت تعیین تعداد مطلوب کلاستر از روش تجزیه تابع تشخیص استفاده شد و محلی که در آن نقطه بیشترین تمایز بین کلاسترها مشاهده شد به عنوان بهترین محل برش و تعداد کلاسترهای حاصل در آن نقطه به عنوان تعداد مطلوب کلاستر انتخاب گردید. مشخص گردید که بیشترین تشابه بین ژئوتیپ های شماره 43 و 44 ورد آورد تویسرکان و ژنوتیپ های 78 و 84 مشهد با نام های به ترتیب k21/1 , k21/2 به دست آمد. به منظور بررسی اختلاف بین ژنوتیپ های جمع آوری شده از مناطق مختلف از نظر صفات مورد مطالعه مناطق به عنوان تیمار و ژنوتیپ های داخل هر منطقه به عنوان تکرار آن منطقه در نظر گرفته شد. تجزیه واریانس یکطرفه برای تعیین تنوع مناطق مختلف انجام گردید. تجزیه واریانس داده ها اختلاف معنی داری را بین ژنوتیپ های مناطق مختلف برای کلیه صفات مورد مطالعه به غیر از صفت متوسط وزن 10 مغز نشان داد . مقایسه میانگین کلاسترهای مختلف با استفاده از آزمون چند دامنه دانکن انجام شد. با استفاده از صفات کمی استاندارد شده ژنوتیپ ها به 6 گروه دسته بندی شدند. در ارتباط با صفات کمی تجزیه به مولفه های اصلی با استفاده از ماتریس شباهت بر اساس ضریب همبستگی بر روی داده ها انجام شد که دو مولفه اصلی اول به طور تجمعی 87/99درصد تغییرات داده های اولیه را توجیه کردند که این دو مولفه برای نمایش گرافیکی پراکنش ژنوتیپ ها استفاده شد.