مطالعه تنوع مورفولوژیکی و سیتولوژیکی گونه های جو ( Hordeum ) در استان فارس

به منظور تعیین رویشگاههای جنس جو ، دراوایل فصل رویش سالهای 83-1382 با مسافرت به اکثر نقاط استان فارس ، بیش از 80 رویشگاه عمده جو مشخص گردید . شناسایی گونه ها بر اساس فلور ایرانیکا انجام و 7 گونه h.spontaneum , h.vulgare , h.glaucum, h.geniculatum , h.bulbsoum , h. distichon , h.violaceum در استان فارس شناسایی گردید .در آزمایشگاه ، مطالعات سیتولوژیک شامل جوانه دار کردن بذور ، مراحل پیش تیمار ، تثبیت ، هیدرولیز، رنگ آمیزی و بررسی های میکروسکوپی انجام شد. سپس تجزیه ژنوم گونه ها شامل اندازه گیری طول کل کروموزومها ، طول بازوی بلند ، طول بازوی کوتاه ، نسبت بازوی بلند به کوتاه و برعکس ، طول نسبی و حجم کروموزوم ها انجام و بر اساس اطلاعات حاصله سطح پلوئیدی هر گونه مشخص و کاریوتایپ آنها به صورت ایدیوگرام رسم شد . این مطالعات نشان داد که سه گونه h.geniculatum ,h.violaceum ,h.bulbsoum تترا پلوئید با 28= 4x= n2 و چهار گونه h.vulgare ,h.spontaneum ,h.glaucum, h.violaceum دیپلوئید با 14=x2 = n2 هستند که مطالعات سیتولوژیکی سه گونه h. distichon , h.violaceum ,h.geniculatum برای اولین بار از ایران گزارش می شود . نتایج نشان داد که فرمول کاریوتایپی گونه های دیپلوئید به صورت هفت متر و گونه های تتراپلوئید به صورت sm 2+m12 می باشد و گونه های جو از نظر تقارن کاریوتایپی در کلاس a قرار دارند . در پایان به منظور تعیین میزان دوری ونزدیکی گونه های مورد مطالعه از یکدیگر ، تجزیه و تحلیل های آماری چند متغیره براساس 41 صفت مورفولوژیکی و 5 صفت کروموزومی صورت گرفت . نتایج حاصل از تجزیه و خوشه ای صفات ظاهری نشان داد که بیشترین میزان تشابه بین دو گونه h. distichon h.spontaneum, با 46 % شبات وجود دارد که از اجداد جو زراعی می باشند همچنین کمترین میزان شباهت با 15% بین دو گونه چند ساله h.bulbsoum , h.violaceum می باشد .