فنولوژی گونه های مرتعی بومی در مناطق استپی و نیمه استپی گرم خوزستان

این تحقیق بر روی فنولوژی چند گونه مرتعی بومی در مناطق استپی ونیمه استپی گرم خوزستان در دو محدوده قرق دودرون شهرستان مسجد سلیمان و تپه ماهور دشت ا.. اکبر شهرستان دشت آزادگان از سال 1373 تا 1376 به منظور شناخت تاریخها و مدت وقوع پدیده های زیستی گیاهان انجام پذیرفت. هدف از این بررسی، برآورده نمودن خلا پژوهشی در زمینه مرفولوژی گونه های مرتعی شاخص مناطق مورد مطالعه بوده است تا بر اساس نتایج و دستاوردهای رسیدن بذر، ریزش بذر و خواب گیاهان زمان مناسب ورود و خروج دامها و سیستم چرایی صحیح را با در نظر داشتن استمرار زادآوری طبیعی و بقا رستنی های مرتعی تعیین و برنامه ریزی نمود. بدین منوال اگر هدف، افزایش تولید با بهره گیری از گونه های مطلوب موجود در مرتع باشد با توجه به مرحله بذردهی گونه های مذکور، سیستم چرایی تاخیری اعمال، تا از طریق رسیدن و ریزش بذور رستنی های مورد نظر، پوشش گیاهی و بالطبع تولید مرتع افزایش یابد. این بررسی بر روی 4 گونه از گندمیان، 4 گونه از علفی ها و 13 گونه از بوته ایها به مرحله اجرا درآمد. در این بررسی از هرگونه گیاهی 10 پایه که از نظر وضعیت مرفولوژی و رویشی نسبتا در شرایط یکسانی قرار دارند انتخاب و علامت گذاری شدند. در طول مدت سه سال، هر 15 روز از گیاهان مناطق یاد شده بازدید و تاریخ وقوع پدیده های حیاتی گونه ها در فرمهای مخصوص ثبت گردید. آمار هواشناسی از نزدیکترین ایستگاههای هواشناسی به عرصه های مطالعاتی برداشت شد. اطلاعات بدست آمده در پایان طرح دسته بندی و تجزیه و تحلیل گردید. در این تحقیق به منظور نشان دادن آغاز و پایان هر مرحله فنولوژیکی گونه های گیاهی مورد بررسی، از نوارهای طولی الگویی برای هر پدیده زیستی و منطبق با پارامترهای مهم اقلیمی در هر دوره، بهره گیری شد تا بدین وسیله امکان استفاده سریع و کاربردی از اطلاعات با توجه به شرایط اقلیمی مناطق یاد شده میسر باشد. نهایتا بر اساس نتایج این بررسی، مناسب ترین زمان ورود و خروج دام و بهترین زمان برداشت بذر تعیین گردید. این بررسی نشان داد که گونه های متعلق به تیره های مختلف بر اساس ویژگیهای فیزیولوژی و مورفولوژیکی یا به عبارتی با توجه به سرشت زیستی خود دوره های فنولوژی را در مقاطع زمانی متفاوتی انجام می دهند و گونه های مربوط به یک خانواده با همدیگر انطباق بیشتری در تاریخهای وقوع پدیده های فنولوژی از خود نشان می دهند. همچنین گونه های بوته ای با توجه به تحمیل شرایط نامطلوب محیط، دوره رویشی آنها در مقایسه با گونه های گندمی و علفی پهن برگ بیشتر است. ضمنا برخی از گونه های گیاهی مطالعه شده در دو منطقه استپی و نیمه استپی گرم خوزستان گسترش دارند که با بهره گیری از مقایسه اختلاف فاز تاریخ وقوع پدیده های زیستی در دو منطقه یاد شده نتایج مفیدی در زمینه تعیین محدوده مناطق رویشی دو گانه در سطح استان در اختیار محققین قرار خواهد داد.