بررسی سیتوژنتیکی چرخ ریسک بزرگ (Parus Major)ماده در پارک جنگلی شهرستان نور

ویژگی های سیتوژنتیکی چرخ ریسک بزرگ(parus major) ماده؛ در نمونه های تهیه شده از پارک جنگلی نور( استان مازندران) مود مطالعه قرار گرفت. پس از تیمار کلشی سین به روش in vivo، از بافتهای کبد، مغز استخوانهای ران و درشت نی استفاده گردید. بر روی توده های کروموزومی، پارامترهای کاریولوژیکی از قبیل nf، طول بازوهای بزرگ و کوچک، شاخص سانترومری، نسبت بازوها، طول نسبی کروموزوم ها، مجموعه طول کروموزوم ها و دامنه تغییرات آنها تعیین گردید و بر اساس داده های نهایی کاریوگرام و ایدیوگرام تهیه شد. بررسی نتایج نهایی نشان داد که بیشترین اندیس متافازی از مغز استخوان درشت نی حاصل گردید. تعداد کروموزوم ها بین 80-70 عدد متغیر بود که از این تعداد 19 کروموزوم در تمام پراکنشها ثابت و قابل سنجش بود و بقیه از نوع میکروکروموزوم بودند که تعداد متغیری رانشان می دادند. لذا فرمول کروموزومی این پرنده به صورت ( میکروکروموزوم 5+-56)+a12+sm+m2=n2 و 26=nf تعیین گردید. سایر پارامترهای کاریولوژیک شامل شاخص سانترومتری، نسبت بازوها، طول نسبی کروموزم ها و دامنه تغییرات طول آنها به ترتیب بین 20+50،‌1-7/4،‌4-24 و 83/0-5 متغیر و مجموعه طول کروموزوم ها 82/20 میکرون بود. سیستم تعیین جنسیت پرنده مورد مطالعه zw تعیین گردید اما به دلیل مشاهده ماکروکروموزوم w، به نظر می رسد که کروموزوم جنسی w در چرخ ریسک بزرگ متعلق به میکروکروموزم ها باشد.