بررسی تنوع و تعیین فاصله ژنتیکی در 20 ژنوتیپ چچم یکساله (Lolium multiflorum) با لستفاده از روش های آماری چند متغیره

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی ارقام و توده های داخلی و خارجی چچم یکساله (lolium multiflorum) موجود در بانک ژن منابع طبیعی، 20 ژنوتیپ از این گونه در یک طرح بلوک های کامل تصادفی به سه تکرار در مرکز تحقیقات البرز کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. عملکرد علوفه خشک وصفات تاریخ خوشه دهی، تاریخ گلدهی، محیط تاج پوشش، تعداد ساقه در بوته، ارتفاع ساقه و دیرزیستی در 5 چین سال 1379 و 2 چین سال 1380 اندازه گیری شدند. داده های مربوط به میانگین چین های سال 1379 و 1380 به صورت جداگانه مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. ضمنا داده های دو سال با استفاده از طرح کرت های خرد شده در زمان تجزیه شدند. ضرائب همبستگی فنوتیپی بین صفات اندازه گیری شد و با استفاده از تجزیه کلاستر (خوشه ای) و تجزیه به مولفه های اصلی، ژنوتیپ ها بر اساس عملکرد علوفه سالیانه و صفات مورفلوژیکی گروه بندی شدند. اختلاف معنی داری بین ژنوتیپ ها برای 7 صفات مورد مطالعه در تجزیه ساده در هر یک از سال ها و تجزیه مرکب دو سال مشاهده شد. ضرایب همبستگی بین عملکرد علوفه با ارتفاع بوته و دیر زیستی مثبت و معنی دار بود. تاج پوشش با تعداد ساقه رابطه مثبت و با دیرزیستی رابطه منفی و معنی دار داشت. در تجزیه به مولفه های اصلی، 3 مولفه اول، 83 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. ارتفاع بوته، دیرزیستی و عملکرد علوفه مهمترین نقش را در تبیین مولفه اول داشتند. در حالیکه در مولفه دوم، تاریخ ظهور خوشه و تاریخ گرده افشانی مهم تر بودند. نتایج حاصل از تجزیه کلاستر، 20 ژنوتیپ ارزیابی شده را در 4 گروه متفاوت قرار داد. ژنوتیپ های موجود در کلاستر 1 پرمحصول، پابلند و دارای طول عمر بیشتری بودند. کلاستر شماره 2، دارای تعداد ساقه و اندازه تاج پوشش بیشتری بود و در نتیجه عملکرد علوفه نسبتا بالایی داشت. از ویژگی مهم کلاستر 3، دیر رسی با عملکرد متوسط و کلاستر 4 زودرسی همراه با عملکرد علوفه کمتری بود.