بررسی تنوع و روند زوال ژرم پلاسم علف باغ (Dactylis glomerata) موجود در بانک ژن منابع طبیعی

به منظور بررسی و ارزیابی تنوع و روند زوال نمونه های بذور موجود در بانک ژن منابع طبیعی موسسه تحقیقات جنگلها ومراتع، از خانوده گراسها، گونه علف باغ (dactylis glomerata) انتخاب و 31 نمونه از بذور آن در دو آزمایش جداگانه محیط ژرمیناتور و گلخانه در طرح کاملا تصادفی با سه تکرار مورد آزمایش قرار گرفتند. آزمایش ژرمیناتور شامل قوه نامیه، سرعت جوانه زنی و بنیه بذر و آزمایش گلخانه، شامل اندازه گیری درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ارتفاع گیاه، تعداد پنجه و طول ریشه در سن چهل روزگی بود. در ضمن قوه نامیه و وزن هزار دانه بذور در بدو ورود به سردخانه اندازه گیری شده بود. تجزیه واریانس صفات مورد مطالعه، اختلاف معنی داری را بین نمونه های مورد آزمون، نشان داد. صفات کاهش قوه نامیه، سرعت جوانه زنی در ژرمیناتور و گلخانه و بنیه بذر نمونه های علف باغ، از نظر آماری اختلاف نشان دادند که نشان دهنده وجود تنوع بین نمونه هااست. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که وزن هزار دانه بر خصوصیات جوانه زنی و رشد اولیه در محیط های آزمایشگاهی و گلخانه، اثر مثبت دارد. نتایج آزمایشات انجام شده در ژرمیناتور و بنیه بذر همبستگی بالایی وجود داشت. این همبستگی بوسیله مدل رگرسیونی گام به گام تایید شد. بنابراین سرعت ژرمیناتور و گلخانه و بنیه بذر، همبستگی منفی معنی دار نشان داد. در نتیجه زوال بذر نه تنها سبب کاهش قوه نامیه می شود، بلکه موجب کاهش سرعت جوانه زنی و بینه بذر و کاهش استقرار گیاه می گردد. کاهش قوه نامیه به صورت بارزی تحت تاثیر منشا بذر قرار دارد، به طوری که با انجام آزمایش حاضر، تفکیک اثر دوره نگهداری بذر و منشا بذر بر کاهش قوه نامیه امکان پذیر نبود، زیرا که بذور گردآوری شده در سال واحد از مناطق مختلف، روند زوال یا کاهش قوه نامیه متفاوت داشتند. بنابراین در مدیریت بانک ژن، برنامه ریزی پایش زوال و احیا بذور باید برای نمونه ها (اکسشن ها) و نه گونه ها مد نظر قرار گیرد.