تعیین قدرت رقابتی بین گندم و چاودار (Secale cereale L) و تاثیر رقابت بر عملکرد و اجزاء عملکرد

چاودار یکی از علفهای هرز مهم مزارع گندم در بعضی مناطق ایران است. قدرت رقابتی گندم در مقابل چاودار طی آزمایشی در سال زراعی 81-1380 در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی در منطقه کرج مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 24 تیمار و 4 تکرار انجام شد. الگوی طرح رقابتی فاکتوریل دو متغیره در نظر گرفته شد. تیمارها شامل کشت های خالص گندم در تراکم های 350، 450، 550 و 650 و چاودار در تراکم های 10، 30، 50 و 70 بوته در مترمربع و کلیه ترکیبات تراکمی بین گندم و چاودار بود. در این بررسی قدرت رقابتی گخندم رقم مهدوی در مقابل چاودار با استفاده از مدل عکس عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفت و تاثیر رقابت درون گونه ای و برون گونه ای بر روی عملکرد گندم مورد ارزیابی قرار گرفت. تاثیر تراکمهای مختلف چاودار بر روی عملکرد و اجزا عملکرد گندم مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که چاودار رقابت گر قوی تری نسبت به گندم می باشد. عملکرد بیولوژیک و اقتصادی گندم، بیشتر تحت تاثیر رقابت برون گونه ای در مقایسه با رقابت درون گونه ای قرار گرفت. تاثیر قابت چاودار بر عملکرد اقتصادی گندم همواره بیشتر از عملکرد بیولوژیکی آن بود. محاسبه ضرایب رگرسیونی نشان داد که اثر هر بوته چاودار بر عکس عملکرد دانه تک بوته گندم تقریبا معادل 2 بوته گندم از نظر رقابتی بود. به عبارت دیگر هر 5/0 بوته چاودار اثری معادل یک بوته گندم برعکس عملکرد دانه تک بوته گندم داشت. چاودار تعداد دانه در خوشه،‌ وزن خوشه، عملکرد و بیومس کل گندم را کاهش داد. تراکم 550 بوته در مترمربع گندم بیشترین تجمع ماده خشک، سرعت رشد مطلق و عملکرد دانه را داشت.