بررسی زمان و جایگاه بیوسنتز آلکالوئیدهای تروپانی در گیاه تاتوره

در این پژوهش بررسی زمان شروع بیوسنتز و تغییر میزان آلکالوئیدهای تروپانی ( آتروپین، اسکوپولامین و هیوسیامین) در مراحل رشد رویشی و زایشی گیاه تاتوره (datura stramonium l) مورد توجه قرارگرفت. جهت نیل به این هدف از فنون کروماتوگرافی لایه نازک (t.l.c) اسپکتروفتومتی کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا(h.p.l.c) و کروماتوگرافی گازی همراه باطیف سنجی جرمی (gc/ms) استفاده شد. نتایج حاصل از انالیز عصاره های آبی و الکلی تهیه شده از اندامهای مختلف طی مراحل مختلف رشد نشان داد که گیاه در انتهای هفته دوم از رویش بذر تولید آلکالوئیدهای تروپانی را آغاز می کند و در انتهای هفته دهم به بالاترین میزان خود می رسد. سنجش آلکالوئیدها در طی رشد رویشی ریشه نشان داد که آلکالوئید اسکوپولامین در این مرحله از رشد در ریشه وجود ندارد. در طی رشد زایشی میزان آلکالوئید آتروپین حدود 4 برابر اسکوپولامین تعیین شد. سنجش آلکالوئید در طی رشد رویشی ساقه نشان داد که هر دو نوع آلکالوئید اسکوپولامین و آتروپین در این مرحله از رشد در ساقه وجود دارند و نسبت میزان آتروپین به اسکوپولامین در حدود 3 می باشد. در طی رشد زایشی این نسبت مشابه مرحله رشد رویشی برگها نشان داد که بیشترین میزان آلکالوئیدها در انتهای مرحله رویشی است و نسبت آتروپین به اسکوپولامین حدود 3 به 1 می باشد. در طی رشد زایشی نسبت آتروپین به اسکوپولامین حدود3 به 2 برآورد گردید. گل، کپسول و بذر نیز مورد سنجش آلکالوئید قرار گرفت و درتمامی موارد الکالوئیدهای تروپانی شنایسایی شد. در بذر بالغ، میزان آتروپین نامحسوس ولی اسکوپولامین قابل سنجش بود. بررسی های سیتوشیمیایی با استفاده از معرف دراژندروف نشان داد که در ریشه علاوه بر گزیلم در اشعه آوندی نیز رنگ نارنجی - طلایی مشاهده می شود که نشانگر انتقال عرضی آلکالوئیدها است. در ساقه علاوه بر بخش گزیلم در بافت پارانشیم پوست ( زیر اپیدرم) این نقاط مشاهده شد. در برگ درمحلهای مختلف به ویژه در مجاورت رگبرگهای اصلی و فرعی و به خصوص در قاعده برگهااین نقاط ردیابی شد. در دمبرگ نقاط نارنجی - طلایی در منطقه پوست مشاهده شد.