معرفی روشی در مکان یابی سطوح موثر بر دبی اوج سیل به منظور برنامه ریزی مهار سیلابها و کاهش خسارت آن در حوزه های آبخیز کشور، مطالعه موردی: حوزه رودک

کشور ایران به لحاظ موقعیت خاص جغرافیایی ، در کثر مناطق ، از اقلیمی خشک و نیمه خشک برخوردار می باشد . نحوه بارش و توزیع آن در این گونه مناطق ، ضمن تاثیرپذیری از ویژگیهای متاثر از اقالیم یاد شده ،‌ با ایجاد سیلاب های فصلی صدمات و خسارات جبران ناپذیری به بار می آورد . تحقیق حاضر با هدف کاهش خطرات سیل الگوی مناسبی در بهینه سازی عملیات آبخیزداری و مهار سیل محسوب می شود . به همین منظور با استفاده از مفهوم نمودار مساحت - زمان و به کارگیری مشخصات حوزه شامل مساحت ، شیب متوسط، ضریب زبری سطحی ، زمان تمرکز ،‌بارش و ضریب رواناب در یک مدل هیدرولوژیکی ، رفتار حوزه مورد واسنجی و ارزیابی قرار گرفته است . سپس سطوح هم پیمایش حوزه استخراج و نحوه توزیع مکانی زیرحوزه ها در سطح منطقه مورد بررسی قرار گرفته است . از آنجا که تاثیر متقابل توزیع مکانی زیرحوزه ها و پتانسیل سیل خیزی آنها نقش مهمی در شکل گیری سیلاب خروجی از حوزه دارد . بنابراین با فرض اجرای عملیات مهار سیلاب در زیر حوزه های واقع در هر سطح هم پیمایش ، تاثیر آنها روی دبی اوج هیدروگراف سیل مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که سطح هم پیمایش 5 واقع در بخش میانی حوزه با 8870 کیلومتر مربع وسعت دارای بیشترین تاثیر در دبی اوج سیلاب خروجی از حوزه اصلی بوده است . در مقایسه با مناطق مزبور ، سطوح واقعی در نزدیکی خروجی نقش بسیار کمتری در دبی اوج داشته است . به طور کلی از خروجی به طرف بالا دست و بخش های میانی حوزه ، همراه با افزایش وسصعت سطوح هم پیمایش، تاثیر زیرحوزه ها در دبی اوج سیلاب افزایش نشان می دهد . لذا با تمرکز عملیات آبخیزداری و کنترل سیلاب بر اساس اولویتها و مناطق تعیین شده ، ضمن دسترسی به اهداف تحقیق، کاهش قابل توجهی در هزینه های اجرایی طرح پیش بینی می گردد .