بررسی برخی مشخصات علمی و کاربردی گونه گبر Acacia tortilis (Forssk.) Hayne

گونه گبر از خانواده mimosaceae و دارای 4 زیرگونه است و دو زیرگونه آن هر یک دارای 2 واریته بوده و زیرگونه موجود در ایران تورتیلیس می باشد. فلور مناطق انتشار طبیعی گونه متعلق به 44 خانواده گیاهی است که خانواده های chenopodiaceae,ephedraceae,poaceae و گونه های stipa capenis,ephedra foliata, aristida adscensoinis,hammada salicornica در همه رویشگاه های گونه گبر حضور دارند در ضمن گروه های بالارونده از جمله commicapus ,ephedra foliata, pentatropis spiralis به کرات بر روی گونه گبر مشاهده شده اند. در این مطالعه دو گونه سوسک بذر خوار bruchidius sahlbergi , pachymerus acaciae برای اولین بار از روی این گونه جمع آوری و شناسایی شده است. تجزیه قسمتهای قابل تعلیف این گونه نشان می دهد که بذر سبز و نارس، میوه، بذر رسیده و برگ آن از نظر میزان پروتئین خام در مقایسه با یونجه غنی تر است. شایان ذکر است سرشاخه، گل و میوه این گونه از منابع خوراکی عمده بز و شتر در مناطق انتشار طبیعی گونه است و گلهای معطر فراوان آن یک منبع مهم تغذیه زنبور عسل می باشد. چوب محکم و با دوام این گونه برای تیرهای حصار،‌ پرچین باغ، آغل، پایه های تورماهی گیری، ایجاد سایبان، پایه های کپر، ساختن دسته افزار کشاورزی، پایه های تختخواب، قالب سندان، سرچکشهای چوبی و بویژه به علت قابلیت جست زایی و شاخه زادی آن،‌ سازگاری، قابلیت اصلاح ژنتیکی، مقدار بالای انرژی چوب آن، تکثیر آسان و مقاوم بودن این گونه به امراض و آفات دارای معیارهای لازم برای کشت عمده جهت تامین سوخت می باشد. در ضمن چوب سوخت و ذغال آن عالی و بادوام است. در این مطالعه مقاطع میکروسکوپی چوب این گونه تشریح شده است. از دیگر موارد استفاده این گونه چند منظوره مناطق خشک و بیابانی، قابلیت آن برای حفاظت خاک و تثبیت شن است. ثبت مراحل حیاتی این گونه نشان می دهد که رشد رویشی آن در فصل خنک و دوره ریزش باران سالانه و فصل گلدهی و میوه دهی در فصل گرم و خشک سال رخ می دهد و تیرماه مناسبت ترین زمان جمع آوری بذر است.