بررسی مقاومت درختان اراضی شنی خوزستان به موریانه Psammotermes hybosstoma Desneux

تپه های شنی خوزستان با مساحتی حدود 350000 هکتار،‌ 3/5 درصد کل استان را شامل می شوند. برای تثبیت بیولوژیکی اراضی شنی از سال 1374 تا 1378 سالانه بطور میانگین 1160 هکتار مالچ پاشی و 1632 هکتار نهال کاری شده است. این عملیات علاوه بر حفاظت از منابع اقتصادی استان از نظر زیست محیطی نیز دارای آثار ارزشمندی است. چهار گونه درخت کهور، گز شاهی، کنار و اکالیپتوس از گیاهانی می باشند که برای تثبیت شن در این اراضی کشت می شوند. مهمترین آفتی که به این گیاهان خسارت می زند و ممکن است باعث نابودی آنها شود موریانه شن یا psammotermes hybostoma می باشد. انتخاب گیاهان مقاوم به این موریانه می تواند هزینه های تثبیت شن در این اراضی را کاهش دهد. به منظور انتخاب گونه مقاوم از میان گونه های موجود، از تنه درختان سالم 13 ساله هر گونه، 64 قطعه چوب به ابعاد 5 × 5/4 × 5/10 سانتیمتر تهیه شد. قطعات چوب به مدت 3 ماه در عمق 30 سانتیمتری زیر شن قرار داده شدند. ضمنا مشخصات شیمیایی و فیزیکی چوب چهار گونه درخت فوق الذکر تعیین گردید. نتایج نشان داد 5/72،‌5/47،‌25 و 15 درصد قطعات چوب به ترتیب متعلق به گز شاهی، کنار، اکالیپتوس و کهور آلوده به موریانه شده بودند. شاخص تغذیه ( کاهش وزن چوب ناشی از تغذیه + کاهش رطوبت ناشی از تبخیر)‌ به ترتیب 3/27، 18، 5/10 و 9/3 درصد برای گز شاهی، کنار،‌اکالیپتوس و کهور بود. این آزمایش ها نشان داد که درخت کهور از بین چهار گونه مقاوم ترین است. تجزیه فیزیکی و شیمیایی نیز، وزن مخصوص، مواد استخراجی و لیگنین بیشتر این گونه را نشان داد.