زیبایی‌ شناسی بومی رنگ در خود تزئینی سنتی ترکمن (مورد مطالعه؛ قوم تکه روستای دویدوخ)

مطالعات رنگ در ایران بیشترین توجه خود را بر پایۀ نظریات تئوریسین‌های غربی همانند ایتن و مانسل  با تکیه بر اداراک بصری انسان از رنگ بنا نهاده است. ماهیت فرهنگی رنگ کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است و همین امر موجب شده‌ تا مولفه‌های زیبایی رنگ از منظر جامعۀ بومی مورد غفلت واقع شود. از همین روی در این پژوهش برآنیم تا با مطالعۀ میدانی وبا رویکرد زیبایی‌شناختی در میان قوم تکه ترکمنی به این پرسش پاسخ دهیم که چه مولفه‌های بر زیبایی‌شناسی بومی رنگ در خودتزئینی سنتی قوم تکه ترکمن روستای دویدوخ تاثیرگذارند؟ این پژوهش، تحلیلی- توصیفی با رویکردی کیفی وبا محوریت زیبایی در رنگ خودتزئینی سنتی براساس منابع مکتوب و مردم‌نگاری در میدان انجام شده‌است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که رنگ به مثابۀ یکی از ویژگی‌های متمایزکنندۀ این قوم در خودتزئینی به‌ویژه سنتی است و یکی از مهم‌ترین کدهای فرهنگی این اجتماع است که بیانگر هویت(فردی/قومی/اجتماعی)، عاطفی(غم و شادی) و دینی(ثواب/گناه، متولیان دین، قدسیت و ماورایی) است. و همچنین در نظر این قوم، رنگ‌های اصلی و فرعی با تعلق یا عدم تعلق قومی تعریف می‌شود و در باور اهالی حفظ قدرت تاریخی این قوم با حفظ کدهای فرهنگی به‌ویژه حیطۀ رنگ خودتزیینی رابطۀ مستقیم دارد.

indigenous aesthetics of color in turkmen traditional self-decoration (case study: tekke tribe of doydukh village)

colour studies in iran have received the most attention, based on the ideas of western theorists such as itten and mansell, relying on human visual perceptions of color. in contrast, the cultural nature of colour has received less attention, resulting in the elements of colour beauty being neglected from the perspective of the local community. therefore, in this research, we decided to answer this question with a field study with an aesthetic approach among the tekke turkmen tribe: what components affect the local aesthetics of color in the traditional self-decoration of the tekke turkmen tribe of dovidukh village? this analytical-descriptive research has been conducted with a qualitative approach focusing on beauty in traditional self-decoration paint based on written sources and ethnography in the field. the findings of this research show that color is one of the distinguishing characteristics of these people in self-decoration, especially traditional. it is one of the most important cultural codes of this community, which expresses identity (individual/ethnic/social), emotional (sadness and happiness) and religious (reward). /age, guardians of religion, sanctity and transcendence). also, in the opinion of these people, the main and secondary colors are defined by belonging or not belonging to an ethnic group, and in the belief of the people, preserving the historical power of this people has a direct relationship with the preservation of cultural codes, especially in the area of self-decoration.